Zeker sinds de corona-uitbraak worden ouderen (60+, 70+, 80+?) behoorlijk geframed als kwetsbaar, uitgerangeerd en o ja: ook nog zielig. Omdat ze zo eenzaam in verpleeghuizen zitten. Tuurlijk: dat laatste is voor een kleine groep zeker het geval, maar het meerendeel van de pensioengerechtigden in Nederland is nog mobiel, mondig en met beide benen op de grond.
“Ik heb het idee dat er altijd gevraagd wordt om compassie en respect”, aldus Hedy d’Ancona afgelopen voorjaar bij Talkshow M. “Ik ben in de 80 en ik vraag niet veel, gewoon wat ik altijd gevraagd heb: gelijkwaardigheid. Behandel ons niet met medelijden omdat we oud en kwetsbaar zouden zijn.” In het begin van de coronaperiode werden ouderen in één adem genoemd met kwetsbaar. Hedy vindt dat scheef. Het deel van de ouderen dat in een verpleeghuis zit is maar 4 tot 5%, toch gaat het altijd over hen: ze zijn oud, eenzaam en er komt nooit iemand op bezoek.
Ben jij nou helemaal beschimmeld!
Journalist/ jurist Hummie van den Tonnekreek (75) noemt het ‘het framen ven een hele generatie’. Het neerzetten van ouderen als ‘eenzame, zielige types’ in commercials (de kletskassa van Jumbo) en zelfs spotjes van de overheid (herken dementie) vindt zij tenenkrommend. “De pakjesbezorger wordt ingeschakeld om te kijken of de ontvanger wel helemaal gelukkig is. Maar tegelijkertijd komt in een opsporingsprogramma een overheidstip voor de oudere medemens: geen vreemde meteropnemers binnenlaten, want dan worden ze beroofd.” Hummie benadrukt dat juist de babyboomers degenen waren die Nederland uit de spruitjeslucht en de dikke lagen moralistisch stof haalden in de jaren ’60. “Zij ontketenden revolutie, zij trokken in grote getale naar Het Malieveld, Het lieverdje en De Dam.”
Hallo boomer-vrouwen
Oudere vrouwen worden nog meer gestigmatiseerd dan hun mannelijke leeftijdgenoten. Vrouwen hebben immers in het patriarchale systeem een ‘houdbaarheidsdatum’. Nou ik heb nieuws voor al die mannen die dat gniffelend en onder elkaar beweren: over jullie kan exact hetzelfde worden gezegd, idem dito met wel 3 sterren. Of zoals collega Hummie het zo mooi verwoordt: “In reclame lijkt het of een oude vrouw alleen maar lekt en schimmelt.” Jawel, een wereld vol Tena-ladies. Vergeet het maar: ik ben nog nooit zo’n slechte klant geweest van de ‘vloei-industrie’ als nu. Juist vrouwelijke (hallo) boomers zijn allesbehalve groen of blauw uitgeslagen en dat zie ik volop om mij heen. Het geheugen nog even opfrissen dan? Zij waren het die massaal de werkvloer op gingen. Nu mogen ze met pensioen, maar dat willen ze niet en dat doen ze dan ook niet. Ze gaan niet alleen de strijd aan tegen ‘seksisme’, maar dus ook tegen ‘ageïsme’. ‘Die bejaarde dames’ (ahum) willen zich nog nuttig maken. En echt niet alleen maar met oppasbeurten bij hun kleinkinderen. Maar echte invloed uitoefenen. 65-plusters zijn meer en meer aanwezig in de politiek, de media, de bestuurskamers van grote bedrijven, in rechtbanken, op universiteiten en zelfs in Hollywood en ons eigen Hillywood. Ze willen niet langer onzichtbaar zijn, zoals hun moeders destijds. Ze claimen wat oudere mannen altijd al als meer vanzelfsprekend hebben beschouwd: met leeftijd komt ervaring, deskundigheid en aanzien.
Geen grijze muizen
Goede internationale voorbeelden te over. Ruth Bader Ginsburg was tot aan haar dood (afgelopen zomer op 87-jarige leeftijd) opperrechter en een ware heldin in de VS. Nancy Pelosi (80), de machtigste vrouw in de Amerikaanse politiek en de nachtmerrie van Donald Trump. Maxine Waters (81), voorzitter van de financiële commissie in het Congres, leest de minister van Financiën de les zonder haar stem te verheffen. Senator Elizabeth Warren (68) trekt een sprint door het treinstation en laat haar jonge stafleden puffend achter zich. Donna Shalala (79), minister van Volksgezondheid in de jaren ’90, won haar allereerste verkiezing voor het Huis van Afgevaardigden. De fictieve ‘Grace & Frankie’ (Netflix-serie), gespeeld door Jane Fonda (82) en Lily Tomlin (80), begonnen een bedrijfje in sextoys voor vrouwen met artritis. En last but not least: over de catwalks wandelen ouderen mee en de marketing-industrie boort een goudmijn aan door steeds vaker te kiezen voor (rol)modellen die 60+ zijn.
HRM afdelingen denken niet goed na
Maar in tienduizenden personeelswervingen in 2019 was sprake van leeftijdsdiscriminatie. Zo bleek uit onderzoek naar 3,1 miljoen vacatures. Tussen de 70.000 en 100.000 bevatten een direct of indirect onderscheid op basis van leeftijd. En dat is in strijd met de wet, stelt het College voor de Rechten van de Mens. Vergeleken met 2 jaar geleden nam de totale omvang van ageïsme onder sollicitanten met een tiende af. Desondanks gaat het nog steeds om heel veel wetsovertredingen, aldus de mensenrechtenorganisatie.
Corona WW
“De meeste werkgevers zullen het niet bewust doen, maar duidelijk is dat het aan kennis en bewustzijn van wetgeving en stereotype denkbeelden nog wel eens schort”, aldus voorzitter Adriana van Dooijeweert van het College voor de Rechten van de Mens. Ze maakt zich met name zorgen over oudere werkzoekenden. “Er wordt een enorme toename in werkloosheid verwacht als gevolg van de coronacrisis. Hierdoor zullen vooral oudere werkzoekenden straks weer achter in de rij moeten aansluiten.”
Taalgebruik
Expliciete leeftijdsdiscriminatie is het geval als je benoemt op zoek te zijn naar een jong iemand, of leeftijdsgrenzen aangeeft. Indirecte discriminatie is het gebruik van woorden als student, starter of een maximaal aantal jaar ervaring erbij zetten. Ook bepaald taalgebruik als ‘jonge hond’, of ‘komt te werken in een jong dynamisch team’ is uitsluiting.
Gemengd werkt altijd beter
En dat is in deze periode waarin allerlei voormen van ‘ismen’ aan de kaak gesteld worden (wat ik zeer toejuich) bijna een blinde vlek. Ageïsme is net als seksisme en racisme niet alleen bij wet verboden, maar ook nog eens heel dom. Bedrijven als Philips en Volvo weten dat vrouwen zaken anders ‘aanvliegen’ dan mannen en zij maken in gemengde teams grote innovatieve sprongen. Zo is het ook met jonge honden en oude rotten. Enthousiasme en weinig barrieres zien, aangevuld met ervaring, kennis en know-how levert betere resultaten.
Hallo Teigetje!
En wat te denken van een ‘kantoortijger’ die gevraagd wordt. Er zullen weinig 50-plussers op zo’n vacaturetekst reageren. En dat is ook weer zo zonde. Mijn beste kantoortijger ooit, toen ik werkte als hoofdredacteur in de media, was een vrouw die de pensioengerechtigde leeftijd al achter zich had liggen, maar in Hilversumse en hoofdstedelijke mediakringen alles al had meegemaakt en iedereen bij de voornaam kende. TOP!
Menselijk potentieel
HR moet de afkorting zijn van Human Resources, maar als je die menselijke bronnen voor een groot deel niet aanboort, ben je wel dom bezig. F*ck die algoritmes en andere beperkingen. Hoezo wordt Klara eerder uitgenodigd op gesprek dan Fatima? Of iemand van bouwjaar 1975 eerdere dan eentje van 1960? Daarmee sluit je een groot deel van het potentieel uit en dat is dom. Wetenschappelijke onderzoeken tonen telkens weer aan dat hoe diverser je team is, hoe beter de prestaties. En welke HR-vrouw of -man wil dat nou op z’n geweten hebben?
Oud of the box?
O nog eentje dan, uit dat vacature-jeukjargon. ‘Moet out of the box kunnen denken’. Ja, haha, omdat het op de afdeling personeelszaken namelijk niet gebeurt. Oud is daar ‘out’, niet genoeg meer te kneden en misschien wel vaker ziek. Dat laatste klopt ook al niet. Onderzoek van vorig jaar door het Britse Friends Life, liet zien dat 67% van de 18 tot 24- jarigen zich op het werk ziek meldden ( meestal als gevolg van stress). Dit cijfer daalde tot 54% bij 25 tot 34-jarigen. Van de werknemers in de leeftijd 35+ meldde zich ‘slechts’ 47% eens of vaker ziek.
Overjarige kaas brokkelt
In onze drive van dit moment voor diverser en inclusievere teams, breek ik dus een lans voor sollicitanten die (alsof het kaas zou zijn) door de HR-types als ‘belegen’, ‘oud’ of ‘overjarig’ worden bestempeld. Een lekkere kaasplank is gemengd! Alleen graskaas is oersaai en behoorlijk smakeloos. Graag wat internationaals en gerijpts erbij, toch?
Beeld:
Het was afgelopen zomer voorpaginanieuws. De 85-jarige actrice Judi Dench (ze kon mijn moeder zijn) schittert als oudste covermodel ‘ever’ op de voorpagina van de Britse Vogue. En daarmee geeft de stijlbijbel een belangrijk statement af. Dank! Ik voel mij weer helemaal puber.
