Op de luchtplaats van een gevangenis worden enkele simkaarten en iPhones gedropt met een drone. Spannende scene uit een misdaadserie? Nee hoor: realiteit bij het Justitieel Complex Zaanstad. Afgelopen weekend. De communicatiemiddelen werden ditmaal onderschept en zijn niet bij de gedetineerden in gekomen.
Vorige week werd bekend dat een voormalige Hells Angels-kopstuk uit zijn cel werd gehaald en overgeplaatst naar een andere gevangenis. Er waren signalen dat hij en enkele andere topcriminelen de beschikking zouden hebben over mobiele telefoons. Er zijn massa’s mensen die dit geweldig nieuws vinden en smullen van dergelijke slimmigheden.
Jesus Taghi Superstar
“De crimineel als de nieuwe superster. Een rolmodel voor een generatie jongeren die ‘in een schijncultuur van gewetenloosheid en glamour opgroeit en gevoelig voor luxe en leefstijl als was in de handen is van de regisseurs van de drugshandel”. Aldus Erik Heijdelberg afgelopen juli in NRC in een artikel met de veelzeggende titel: ‘Het is een kwestie van tijd voordat de eerste officier van justitie of rechter vermoord wordt’. Hij is oud-directeur van het Pieter Baancentrum en weet dus wat er speelt. Hij weet hoe aantrekkelijk de wereld van misdaad en het grote geld wordt, dankzij allerlei spannend gemaakt kijkvoer. Het gaat volgens hem om ‘tienduizenden jongeren, die een onuitputtelijk arsenaal vormen voor liquidaties, drugsvervoer, dealen, hand- en spandiensten’.
Je wordt ermee doodgegooid
Crime is entertainment geworden, signaleert ook misdaadverslaggver Gerlof Leistra, die in het afgelopen decennium het genre zag veranderen. Theo Hiddema, valt hem bij: “Iedereen stort zich tegenwoordig op de misdaad, de omroepen voorop. Want dan kunnen ze lekker slachtoffers uitnodigen in hun talkshow en ligt het volk weer wenend aan de buis.” In de films en de series worden de criminelen opgehemeld, in de talkshows en actualiteitenrubrieken mogen de getroffenen hun verhaal doen. En zo is er voor iedereen wat, heeft elke redactie voldoende content en is de misdaad alom ons.
Nederland worstelt
“Europese landen hebben geen idee wat een maffioso, een zware crimineel, daadwerkelijk is en waar ze toe in staat zijn”, aldus Nicola Gratter, crimefighter in Italië. Hij leidt het megaproces tegen de ‘Ndrangheta, de maffia van Zuid-Italië. Ook over de aanslag op Peter R. de Vries ventileert Gratteri zijn mening bij RTL Nieuws. “Nederland worstelt met de georganiseerde misdaad, na aanslagen op achtereenvolgens de broer (Redouan B.), de advocaat (Derk Wiersum) en de vertrouwenspersoon (Peter R. de Vries) van kroongetuige Nabil B.” Probleem is volgens Gratteri dat drugsgeweld en bedreigingen hier teveel worden gezien als losse voorvallen, niet als een systematisch en groeiend probleem.
Gedetineerden in Nederlandse cellen boffen
“Nederland is niet alleen logistiek interessant voor de georganiseerde misdaad, met doorvoerhavens zoals Rotterdam en Amsterdam in de cocaïnehandel, maar er wordt ook veel witgewassen via het openen van restaurants en hotels. Ook het Nederlandse systeem heeft er baat bij, daarom is het zo moeilijk te stoppen.” We onderschatten de maffia volgens Gratteri schromelijk, ondanks al het geloer naar films en series over deze keiharde misdaad, of wellicht juist daardoor. Hij vindt dat het gevangenen moeilijker moet worden gemaakt. Als voorbeeld noemt Gratteri een Italiaanse drugshandelaar die in een Nederlandse cel zat. “Hij belde zijn vrouw en zei dat hij niet naar Italië wilde komen. Hij had het goed in de cel, daar had hij alles had wat hij nodig heeft.”
Dag Twan
Het is slechts een paar jaar geleden dat Willem Holleeder op mocht komen draven bij ‘College Tour’ van Twan Huys. Om studenten een voorbeeld te geven van hoe je ‘carriere’ maakt in de misdaad. (tussen haakjes: sindsdien kan ik niet meer naar Huys kijken). En dat is te zien ook aan de jongetjes aan het begin van hun zo gedroomde loopbaan in de wereld van dure horloges, veel te platte auto’s en scootertjes van €20.000,- Zo ongeveer het bedrag dat Delano G., één van de vermoedelijke moordenaars van Peter R. de Vries, ontving voor zijn ‘heldendaad’.
Mocro’s & Brabo’s
Recent, toen Peter R. de Vries nog ergens tussen leven en dood in een ziekenhuis verbleef, sprak ik reeds mijn walging uit over de serie ‘Mocro Maffia’. Aangeprezen met loftuitingen als ‘Een verfrissende en geloofwaardige serie’ (NPO) en het AD maakte het nog een tikkie bonter door te schrijven dat ‘de connectie met de actualiteit het extra spannend maakt’. ‘Misdaad scoort, dus ook Opa Jantje krijgt een tv-serie’, kopte het Brabants Dagbladeen paar jaar geleden. De insiders weten exact wat hier bedoeld werd, maar ondergetekende moest e.e.a. eerst even uitzoeken. Want na het succes van ‘Undercover’ dat zich in Nederlands en Vlaams Brabant afspeelt, was er een slimme producent die van een andere Brabocrimi nog wel iets spannends kon maken. Het werd ‘Hallali’:welkom in de gitzwarte wereld van de Hollandse plattelandsmaffia. Vol patserfeesten, drugshandel en een bedreigde burgemeester.
Ze leren van het elkaar
Maar het eerdergenoemde ‘Mocro Maffia’ spant qua Nederlands product toch wel de ‘kroon’. Van in zeecontainers verborgen martelkamers tot reddingsmissies met gekaapte helikopters: de fictie kijkt af bij de echte onderwereld en vice versa, zoals de drone boven de Haarlemse gevangenis wel aantoont. De gangsters in de serie maken gebruik van een beveiligde zakentelefoon. Voordat ze iemand kunnen appen, moeten ze eerst de workspace van hun BlackBerry’s ontgrendelen. Toen de gewetenloze kopstukken van de echte Mocro Maffia nog op vrije voeten waren, communiceerden ze via diezelfde PGP-software.
Wie is wie?
De rol van misdaadjournalist Rein de Waard in de serie is gebaseerd op Martin Kok, die net als in de serie het blootleggen van maffiageheimen met zijn leven bekocht. Boekhouder Potlood, wiens taak het is om drugsgeld wit te wassen, is geïnspireerd op de opgepakte Rico ‘de Chileen’ en de Surinaamse Romano op de geliquideerde Antilliaanse gangster Gwenette Martha. ‘De Paus’ zou volgens de mannen van Esquire Houssine Ait S. zijn, de rechterhand van Martha. Net als Najib ‘Ziggy’ Himmich (Adil in de serie). Muis kan gezien worden als Rida Bennajem, een inmiddels geliquideerde piepjonge huurmoordenaar en Tatta wordt tot slot vergeleken met crimineel Chris Bouman.
Enorm relaxend hoor dat gemartel
Hoe leuk is het nog om naar deze ellende te kijken als een soort van amusement, als ontspanning, als vrijetijdsbesteding. 90% van het aanbod bij streamingsdiensten is crime-, detective-, maffia- of anderszins misdaad-gerelateerd. Uiteraard zie ik in ‘Miss Marple’ of ‘Inspector Morse’ weinig kwaads, want daar gaat het niet om de misdaad, maar om de opsporing en daarin worden van gewetenloze klootzakken ook geen vedettes gemaakt. Ik heb het over keiharde films en series, die ook bewust als zodanig door de streamingsdiensten worden aangekondigd. Schiet mij maar lek, om eens een bijpassende uitdrukking te gebruiken.
Ratten zijn het en nog erger!
Zodra misdaadfilms criminelen een heldenstatus geven, is er volgens mij een belangrijke grens gepasseerd. Dan zouden bij iedereen (en vooral bij ouders van tienerkinderen) de bellen moeten gaan rinkelen. En ik weet zeker dat de nabestaanden van Derk Wiersum, Peter R. de Vries en van dat meisje van 17, dat afgelopen weekend door een ‘fout pilletje’ stierf, er net zo over denken. Maffiosi zijn net als ratten. Leuk op afstand, maar als ze aan jouw achterdeur knagen, krijs je alle bestrijdingsdiensten bij elkaar. Laten we dus die g’dsgruwelijke foute lui uitroeien en ze vooral geen podium meer geven.
Illustratie: Mocro Maffia (Videoland)
