Iris Apfel is zonder twijfel de beroemdste bejaarde op aarde. Afgelopen weekend werd zij eeuwelinge. Als haar naam je niks zegt, zegt haar afbeelding dat hoogstwaarschijnlijk wel.
Want tegen alle mode- en marketingwetten in: Iris is een begrip in de modewereld en haar afbeeldingen zijn bij haar (lange) leven reeds iconisch.
Wereldberoemd worden op je 80ste
‘Alleen omdat je een bepaalde leeftijd hebt, betekent dat niet dat je in de foetushouding op Magere Hein moet gaan liggen wachten!’, zegt ze over haar leeftijd en manier van leven. Iris Apfel (bouwjaar 1921 dus) was al jong geen onbekende in internationale kunstkringen, maar haar echte wereldroem kwam pas na haar 80ste. Haar wapenfeiten sindsdien? Een documentaire over haar leven, een expositie van haar kleding en accessoires in het Metropolitan Museum of Art, een eigen Mattel Barbie, een make-uplijn in samenwerking met M.A.C, een eigen sieradenlijn op het Home Shopping Network, een kledinglijn bij Macy’s, een sieradenlijn in samenwerking met het Franse porseleinhuis Bernardaud en uiteraard: brillenlijnen bij diverse merken. Want haar grote, opzichtige ‘right in your face’-bril, waar 20’ers en 30’ers nog voor terug zouden deinzen, is één van haar belangrijkste handelsmerken.
Advanced Style
In 2005 kreeg de wereld van Iris echt vleugels, toen ze ontdekt werd door Arie Seth Cohen, een New Yorkse fotograaf en blogger die met zijn ‘Advanced Style’ de oudere mens niet naar de achterkamers van een bejaardenhuis verbant, maar hen in volle glorie op de kiek zet. Over haar stijl van huizen inrichten en jezelf aankleden is ze duidelijk: ‘More is more and less is a bore.’ En dat ze zoveel spullen heeft, die vooral ook niet kleurloos, bescheiden en/of grijs zijn, dankt ze aan haar vele reizen over de hele wereld. Samen met haar man Carl Apfel reisde ze al in de 60’er jaren naar Azië, Afrika en Zuid-Amerika om daar bij de locals de mooiste ‘schatten’ te vinden voor de klanten van hun exclusieve housedesign-firma. Toen nog zonder haar latere handelsmerk de bril, maar met haar zakenpartner en echtgenoot Carl Apfel, die haar in 2015 op 101-jarige leeftijd ontviel.
70 jaar leven en werken met haar Carl
Maar ook het weduwschap na een liefdevol en gelijkwaardig huwelijk van 70 jaren, kreeg Iris er niet onder. Welliswaar met enige geestelijke en fysieke ondersteuning, maar Iris zit nog steeds ‘front row’ bij de grote modeshows. Niet alleen hebben de ontwerpers van naam een enorm zwak voor deze pientere paradijsvogel, Iris is ook een uitstekende marketingtool. In de documentairefilm ‘Iris’ zit een ontroerend fragment van de twee echtelieden. Ze zitten gezellig samen (beiden zeer stijlvol aangekleed) in hun kleurrijke New Yorkse appartement. Carl zegt over hun eerste ontmoeting: “Er was iets van haar dat recht bij mij binnenkwam en daar altijd is gebleven.” En Iris vult dan lachend aan: “En ik vond hem ‘cool’ en aaibaar en hij kookte verrukkelijk Chinees eten: wat wil je dan nog meer?”
Wees jezelf zuster
In een wereld waar hoe jonger, hoe beter meestal het motto was, schieten modellenbureaus voor senioren / ouderen / 50-plussers als paddestoelen uit de grond. Want kijk nou zelf eens om je heen: senioren zien er echt niet meer uit zoals in de vorige eeuw. En dat is toch mooi (geruststellend) nieuws. Juist laten zien dat je gracieus en mooi oud kunt worden zónder idiote kunstgrepen. Hoewel ik ook vind dat de plastsich chirurg, de kapper en de stylist soms kleine wondertjes kunnen verrichten. Maar het allerbelangrijkste zijn ‘esprit’, ‘attitude’ en ‘style’. Niet kopen wat toevallig in de mode is. Dat toont Iris Apfel als geen ander. Zij ziet geen enkele reden om persoonlijke stijl te temperen omwille van leeftijd. In interviews wijst ze consequent op het belang van het volgen van je eigen smaak, op het authentiek durven zijn en adviseert ze om richtlijnen over wat je wel of niet mag dragen na een bepaalde leeftijd lekker naast je neer te leggen en te blijven experimenteren, want ‘de modepolitie komt je heus niet arresteren.
Paradijsvogel
Deze ‘rare bird of fashion’ (zo heet één van de boeken die over haar verscheen) heeft slechts één advies ‘Nooit op iemand anders willen lijken, want ‘je bent nimmer stijlvol als je iemand anders kopieert’. Iris deed altijd waar ze zin in had, aldus de Vlaamse modejournalist David Devriendt. Los van trends of moderegeltjes. En dat maakte van haar een trendsetter pur sang. “Ze verkondigde toen al een liefde voor tweedehands winkels. Liever een tof juweel van 5 dollar dan eentje van 500 dollar, zei ze altijd. De modewereld vond ze te veel eenheidsworst. Zij wilde expressie en individualiteit. ‘I don’t care’, was haar antwoord op elk modevoorschrift. Maximalisme is ook echt haar ding. Ze houdt van kleuren en prints en van alles naar hartenlust combineren. Ze draagt niet één juweel, ze draagt er vijf bovenop elkaar. Jewelry stacking noemen we die trend nu, eentje die ook weer hot en happening is. De ‘granny chic’-stijl die Gucci zo groot heeft gemaakt, belichaamt Apfel ook helemaal.”
Oud is het nieuwe goud
De mode- en de reclamewereld hebben dus de ‘nieuwe generatie ouderen’ ontdekt. Niet zo’n wonder als je bedenkt dat de helft van de westerse bevolking 50+ is en dat er bij de ‘babyboomers’ meer valt te halen dan bij de jonkies. Onder de motto’s ‘Age is just a number’ en ‘Old is the new black’ zie ik fantastische grey beauties voorbij komen. Live en online. In Nederland is MisjaB een fotografe die daar oog voor heeft en er een mooie website over heeft, in navolging van het eerdergenoemde succes van ‘Advanced Style’. In de media is voor de oplettenden deze kentering waar te nemen. De oudere (mooi geconserveerde) powervrouw doet meer dan koffie drinken met de buuf. Dolce & Gabbana maakt graag goede sier met grijze sterke vrouwen en ook collega modemerken als Karen Walker, Lanvin, Cole Haan en Céline kiezen fotomodellen van pensioengerechtigde leeftijden. Maye Musk (jawel, de moeder van) is één van de meestgevraagde modellen voor op de catwalk en met haar 73 jaar loopt ze bepaald niet voor paal tussen de Doutzen Kroezen, de Biebers en de Hadids in. De vrouw is een sensatie.
Doe gek, doe groen
Eerdergenoemde modekenner Devriendt denkt dan ook dat Iris Apfel als eeuwelinge nog lang niet afgedaan heeft. “Tegenwoordig vinden we dat maximalisme weer heel verfrissend. Het mag weer kleurrijk, gek, rebels. Vintage is ook weer in, outfits oppimpen met een massa accessoires ook. Velen van ons willen zich kleden als kleurrijke paradijsvogels, net als Iris. Ze belichaamt zo veel van waar we nu naar snakken.” Een carrière, een leven en een huwelijk om jaloers op te worden. Zullen we dus maar ophouden met ons anders of krampachtig jonger voor te doen dan we zijn? Terug naar hoe het ooit was: oud, grijs en wijs. Maar wel elke dag ook even gek doen. Lachen geeft lachrimpels, botox geeft 9 van de 10x een te strakke plaat. Ons Nederlanders is geleerd om ‘vooral normaal’ te doen en ‘is dat niet een beetje té?’ te roepen. Maar ik zeg: gewoon kopen zo’n kleurige baret, oorbellen met kwastjes of die te kekke zonnebril. En o ja: vergeet de tweedehands kledingwinkels niet. Stukken duurzamer en origineler dan shoppen bij de grote modeketens. Om nog maar eens een beroemde mode-babyboomer aan te halen, namelijk Dame Vivienne Westwood (80): “If people made real choices and only bought beautiful things, that’s Climate Revolution too.”
Illustraties: Instagram Iris Apfel
