Het is vandaag unequal payday, de tegenhanger van equal payday die in het voorjaar valt en waarop wordt ‘gevierd’ dat vrouwen hebben verdiend wat mannen aan het eind van het vorige jaar al binnen hadden geharkt.
Babyboete
De boodschap van deze ‘unequal pay day is dat heel wat taken binnen huishouden, gezin en familie, die net zo goed door mannen kunnen worden uitgevoerd, toch meestal op de schouders van vrouwen terecht komen. Daar moet verandering in komen, want deze vrouwen dragen de gevolgen ervan mee voor de rest van hun loopbaan. Ouderschap vergroot de loonkloof. Het inkomen van vrouwen keldert als ze hun eerste kind hebben gekregen. Bij mannen gaat het juist vaak omhoog. Vrouwen betalen de zogenaamde ‘babyboete’.
Deeltijd
Haar eerste kind kostte een moeder in Nederland tot tien jaar terug 46% van haar loon in de eerste zeven jaar na de geboorte. Inmiddels werkt de jongste generatie moeders hard om dit gat te dichten, maar deze dag van het jaar toont aan dat er nog een lange weg te gaan is. De belangrijkste oorzaak van de salariskloof zowel als van ‘de babyboete’ is dat vrouwen minder uren werken, zeker als hun eerste kind is geboren. Nederland heet niet voor niets kampioen deeltijdwerken. Ruim 70% van de vrouwen werkt in deeltijd (35 uur of minder), het laagste gemiddelde aandeel in Europa, volgens harde cijfers van de Oesd. In deeltijd werken zorgt er meestal voor dat er minder loonsverhoging en/of promotie volgt. Sommige vrouwen krijgen zelfs te maken met demotie. Mannen maken in de leeftijd waarop zij een gezin stichten juist wel grote stappen in hun carrière
‘Ze zal wel zwanger worden’
Niet alleen jonge vrouwen zelf, maar ook hun werkgevers anticiperen op zwangerschappen. Ze zien in hen een risico. Als een mannelijke en een vrouwelijke kandidaat beide ‘in de leeftijd van kinderen krijgen zitten’ en even gekwalificeerd zijn voor een promotie en/of vacature , gaat de voorkeur toch uit naar hem. Zwangerschaps- / moederschaps-discriminatie begint al voordat er een positieve predictortest is. De inkomensdaling van vrouwen begint reeds twee jaar voor de geboorte van een kind, gaat vervolgens in een vrije val naar beneden om na een jaar wat af te vlakken. De salarisachterstand wordt in de jaren daarna ook al niet kleiner. Bij mannen is een minieme daling van de arbeidsparticipatie en gewerkte uren te zien vlak nadat zij vader worden, maar doordat hun uurloon wel stijgt, is het effect op hun inkomen nihil.
Lockdown
De Covid-19-pandemie heeft de ongelijke vrouw/man-verdeling nog verscherpt, zo bleek uit onderzoek afgelopen voorjaar door de Radboud Universiteit van Nijmegen. Zij vergeleken paren, waarvan de man tijdens de eerste lockdown buitenshuis bleef werken met paren waarbij de man in die periode zijn werk vanuit huis deed. Je zou verwachten dat die laatste groep een evenwichtiger taakverdeling zou krijgen. Helaas is dit niet het geval. Bij gezinnen waarin de mannen thuiswerkten en hun partners buitenshuis, is dat het duidelijkst. De onderzoekers houden rekening met twee scenario’s. Namelijk ofwel de mannen hebben het geprobeerd, maar vonden de zorgtaken maar niks, ofwel het is nauwelijks geprobeerd, de kinderen werden naar de noodopvang gestuurd en het aloude idee dat huishouden en kinderen beter af zijn bij vrouwen werd bevestigd.
Taakverdeling
Vaders zijn thuis wel meer voor de kinderen gaan zorgen, maar vrouwen nog veel meer. De kloof is tijdens de afgelopen anderhalf jaar gegroeid. Thuisonderwijs aan kinderen werd met name een vrouwentaak, net als het huishouden. En het gekibbel over die taakverdeling nam daardoor ook toe. Hoogopgeleide moeders in Nederland zijn daarbij extra kwetsbaar, omdat online thuiswerken met kinderen in combinatie met verantwoordelijkheden veeleisend is, merkte Radboud-onderzoeker Madelon Hendricx-Riem op. Zij noemt ook het wegvallen van de extra handen en aandacht van grootouders als medeveroorzaker van het feit dat vrouwen met een gezin extra belast zijn.
Hebzucht
Deze maand verscheen het boek ‘Career & Family‘ van econoom Claudia Goldin. Daarin berekent zij dat vrouwen zelfs nog fors lager betaald zouden worden als zij in de loop van deze eeuw de medisch specialisten zouden worden en mannen de verpleegkundigen. De omgedraaide situatie van pakembeet rond 1950. Zelfs als vrouwen alle belangrijke functies in de maatschappij zouden bezetten, zou hoogstens eenderde van de loonkloof verdwijnen. Prof. Goldin noemt hebzucht als belangrijkste oorzaak voor deze ongelijkheid in betaling. De arbeidsmarkt geeft het hoogste salaris aan mensen die bereid zijn lange en onvoorspelbare werkweken te draaien, zoals gebruikelijk in de accountancy, de advocatuur en het bankwezen.
Werk & Zorg
En huishoudens kiezen er meestal voor dat mannen juist die lucratieve maar onregelmatige banen vervullen, in plaats van de situatie waarbij de partners evenveel verdienen om ook allebei dezelfde tijd aan gezinstaken te kunnen besteden. Zij wijt de loonkloof aan de eigen economische keuze van ouders. Antidiscriminatiewetten en het tegengaan van de genderbias zijn waardevol, maar niet voldoende volgens Prof. Goldin. Zij legt in haar boek ‘Career & Family’ uit dat we fundamentele veranderingen moeten aanbrengen in de manier waarop we werken en hoe we zorgtaken waarderen, als we ooit gendergelijkheid en echt gelijkwaardige partnerrelaties willen bereiken.
Illustratie: Pixabay
