Hoe ziet het eruit als iemand een hartinfarct krijgt in een film of TV-serie? Ja, inderdaad: een man die naar zijn borst grijpt en neervalt. Dat is behoorlijk gek als je bedenkt dat er jaarlijks meer vrouwen aan hart- en vaatziekten overlijden dan mannen. Dat komt omdat vrouwen de voortekenen niet gauw in verband brengen met hun hart en zelfs artsen zich hierin vergissen. Klachten worden vaak abusievelijk toegewezen aan de menopauze of aan stress. (2 factoren die overigens bewezen wel hart- en vaatziekten triggeren). Maar omdat de beruchte ‘druk op de borst’ bij vrouwen niet of nauwelijks aanwezig is, wordt er onvoldoende aandacht aan besteed. Ze hebben bijvoorbeeld last van hun nek, maag, schouders en/of kaken, juist op momenten dat ze in rust zijn. Het gevolg is dat vrouwen infarcten krijgen zonder dat zij zich bewust zijn van minder functionerende hart en vaten. Morgen is het ‘Dress Red Day’. Vrouwen worden opgeroepen zoveel mogelijk rode kleding te dragen, om aandacht te vragen voor ‘ladykiller number 1’…………….
Genderspecifiek
Het hart krijgt zuurstof via de kransslagaders. Als die niet goed werken, ontstaan er klachten. Zelfs afwijkingen in de allerkleinste vaatjes kunnen die veroorzaken. En bij vrouwen zit em nou net daar vaak ‘de kneep’. Gelukkig komt er, met name door vrouwelijke cardiologen zoals Prof. Angela Maas (Radboud UMC), Dr. Janneke Wittekoek (oprichter HeartLife Kliniek Utrecht) en Dr. Harriette Verwey (LUMC) meer genderspecifieke kennis en techniek in de gezondheidszorg. Als er geen vernauwingen in beeld te zien zijn bij een standaard hartkatheterisatie, zei men vroeger ‘niks aan de hand.’ Als er nu niets te zien is, wordt de kramp opgewekt met een injectie. Als de patiënt dan de klachten beschrijft die ze eerder had, is de diagnose gesteld.
Op maat gemaakt
Ook medicatie die er bij hart- en vaatziekten gegeven wordt, is niet meer standaard. Tot een paar jaar geleden waren dat vaste doses antistollingsmiddelen, cholesterolverlagers, bètablokkers en andere bloeddrukverlagers en nitraten in de vorm van pilletje of spray voor onder de tong. Zo kreeg een vrouw van 50 die een infarct had gehad dezelfde soort en hoeveelheid pillen mee als een mannelijke patiënt van 85. Nu wordt met een provocatietest exact bepaald hoeveel een patiënt voorgeschreven moet krijgen.
Levensloop
Naast de bekendere oorzaken, zoals roken, te hoog cholesterol, veel stress, overgewicht en hoge bloeddruk, gelden voor vrouwen nog een aantal specifieke risicofactoren: migraine, hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap, miskramen, moeizaam zwanger raken en vroeg in de overgang komen. Dat zijn allemaal indicaties dat de dynamiek in de vaten ernstig verstoord is, benadrukt cardioloog Janneke Wittekoek in haar campagnes om aandacht te krijgen voor het vrouwenhart. Daarom pleit ze om bij het stellen van een diagnose bij vrouwen veel meer te kijken naar de levensloop als geheel.
Ken je getallen
Het motto van Dr. Wittekoek is ‘Ken je getallen’. “Houd je BMI rond de 25. Let niet alleen op de kilo’s, meet ook regelmatig je bloeddruk en je cholesterol. Je totaalcholesterol moet onder de 5 zijn, het slechte cholesterol onder de 3 en je goede cholesterol boven de 1. Zet voor jezelf andere risicofactoren op een rij: hoeveel stress heb je, beweeg je voldoende, hoe is de kwaliteit van je slaap, hoeveel alcohol gebruik je?” Over drugs moet Wittekoek het eveneens vaker hebben in de spreekkamer. “Er is een flinke toename van het recreatieve gebruik, mede om die 24 uurseconomie aan te kunnen. We weten allemaal dat we onszelf blootstellen aan te veel prikkels en stress, maar doen er te weinig aan. Zorgen voor voldoende rust is echt van levensbelang.”
Dus draag rood
‘Dress Red Day’ is een speciale dag, in Nederland in 2010 in het leven geroepen door de Hartstichting. Om op een luchtige manier een zwaar onderwerp bespreekbaar te maken. Het oorspronkelijke idee komt uit de VS overgewaaid van de hartstichting aldaar. Deze dag, in Nederland op 29 september, is bedoeld om aandacht te vragen voor het feit dat niet alleen mannen, maar meer nog vrouwen met hart- en vaatziekten te maken kunnen krijgen. Het symbool is ‘Dress Red’ voor die speciale datum, oftewel: steek jezelf in het rood!
Lezen & Kijken
In 2016 kreeg ook Hella de Jonge hartproblemen. Of eigenlijk: in 2016 werden ze als zodanig herkend. De misverstanden, regelrechte fouten en de moeite om de juiste diagnose te stellen heeft zij beschreven in haar boek ‘Hartschade’, dat in 2018 verscheen. Vorig jaar maakte ze haar documentaire ‘De slag om het vrouwenhart’. Hieronder een trailer; de gehele film is te zien op de player van 2doc.nl.
https://youtu.be/HruzRhJ_Fsk
