We denken vaak ‘vrouwen geven leven, maar nemen het niet’. Toch is de realiteit van vandaag de dag, maar ook van vroeger tijden, anders. Ze hebben namen als Janet, Toos, Sonja of Semra. Tientallen vrouwen, jong en oud, belanden achter de tralies omdat ze iemand hebben vermoord. Hun partner, hun kind, hun vader, hun minnaar, hun rivale. Of ze hebben het iemand anders laten opknappen, om omdat ze er fysiek of mentaal niet toe in staat zijn. Vrouwen hebben allerlei motieven om te doden, maar een ding staat vast: vrijwel altijd slaan ze dichtbij huis toe. Vrouwen plegen moorden om een probleem op te lossen. Als ze dat eenmaal hebben besloten, zijn ze niet meer te houden, hoe krankzinnig hun daad voor buitenstaanders ook lijkt. Oud-Telegraafjournalist Jolande van der Graaf en misdaadauteur Hieke Jans spraken met daders, slachtoffers en nabestaanden.
Steeds dodelijker
Ze deden intensief onderzoek, interviewden verschillende deskundigen en verbaasden zich over het groeiende aantal dodelijke vrouwen. Wat is hun achtergrond, wat zijn hun beweegredenen om iemand ter vermoorden, hoe gaan ze te werk, en hoe komt het dat steeds meer vrouwen moorden plegen? Hun boek van toont aan dat ook in de misdaad een emancipatiegolf heeft plaatsgevonden. Steeds meer vrouwen plegen moorden en doen dat ook op een steeds ‘mannelijker’ wijze. Moordende vrouwen zijn – helaas – niet meer weg te denken uit de Nederlandse samenleving.
Hulptroepen
Vrouwen met een moordmissie laten weinig aan het toeval over, omdat ze lichamelijk meestal niet opgewassen zijn tegen de man, meldt Panorama op de site. In een plotselinge opwelling de man des huizes doden is erg onverstandig. De kans dat hij zich met geweld zal verdedigen en de vrouw alsnog slachtoffer wordt, is dan wel bijzonder groot. Strategisch te werk gaan heeft veel meer kans tot slagen. En als het moet halen vrouwen er hulptroepen bij: van minnaars, vrienden, kennissen, collega’s tot en met hele families die ingezet worden. Niet zelden gaat een vrouw slim en uiterst manipulatief te werk. Als zij geld tot haar beschikking heeft, is een huurmoordenaar inschakelen zo gek nog niet. Hoeft ze in elk geval niet zelf haar handen eraan vuil te maken.
Blinde vlek
Anne-Marie Slotboom, hoofddocent criminologie aan de Vrije Universiteit, denkt dat opsporingsdiensten en het publiek vaak een blinde vlek hebben voor vrouwelijke criminelen. “Omdat ze zwaar in de minderheid zijn bij grote zaken. En als je niet naar vrouwen kijkt als misdadiger, maar hen alleen ziet als ‘de vrouw van’, kan dat een heel vertekend beeld geven”, vertelt ze bij de NOS. Volgens haar zijn ze het meest betrokken bij financiële delicten. “Bij corruptie- en witwaszaken is 20% van de verdachten vrouw. Bij geweldsmisdrijven zie je ze bijna niet, geweld is voor veel vrouwen geen middel om iets te bereiken.”
Dader is ook slachtoffer
Vaak zijn moordende vrouwen slachtoffer van destructieve en gewelddadige partners: een ‘last resort’ van zelfverdediging. Maar ook zware depressies, psychoses, antidepressiva, drugs, alcohol en nare persoonlijkheidsstoornissen kunnen vrouwen over het randje helpen. Een nieuwe vlam en/of een uitgedoofde liefde kan ook een reden zijn. Scheiden lijkt dan een logischer optie, maar een vrouw die financieel afhankelijk is van haar partner, kan soms anders beslissen. Een al eeuwenoude, vrouwelijke werkwijze is gif of een dodelijke hoeveelheid medicatie, bijvoorbeeld door de koffie of het toetje. Bij een gifmoord gaat de arts nogal eens uit van een natuurlijke dood. En als er onderzoek op het lijk gedaan moet worden, blijken er bij een lijkschouwing nauwelijks nog nauwelijks gifstoffen te vinden.
Geschiedenis
Het relaas van 10 vrouwen, levend tussen 1712 en 1946 werd opgetekend door Steffie van den Oord. Vrouwen moorden minder vaak dan mannen, maar ze hebben meestal een beter verhaal, zo ontdekte deze geschiedschrijfster ook. Over hoe je iemand per ongeluk door zijn hart kunt steken, zoals een vrouw dat deed in Amsterdam, 1925. Over een moord als verzetsdaad na de oorlog, of over de baby die verdween door hem op de vijlbank van de vader te leggen. Het gebeurde in 1774 in de Achterhoek. Doordat de auteur zich verdiepte in hun verhalen kwamen de vrouwen met hun verhalen ‘tot leven’ uit de dossiers.
Wapens
“Het was best shockerend maar een enkele keer erg ontroerend, waarbij er bijna een traan op zo’n archiefstuk viel.” 10 moordenaressen: 10 waargebeurde verhalen over dood en leven en vooral over liefde, de bloedrode draad in dit moordboek. In de loop der tijd hebben vrouwen ook andere wapens in de strijd gegooid: schoenveters en sjaaltjes voor verwurging, kussens en plastic zakken voor verstikking, keukenmessen om dood te steken, bijlen voor het zwaardere werk en pistolen om neer te schieten.
Zware meiden
Met de campagne ‘Crime has no gender’ wil de Europese politiedienst Europol wijzen op de rol die vrouwen op de criminele markt spelen. Vandaag verschijnt daarom een nieuwe lijst met meest gezochte criminelen, met deze maal vooral voortvluchtige vrouwen. Dat deze aanpak werkt, blijkt uit het feit dat sinds de invoering van de Europese ‘Most Wanted’-lijst in 2016 er reeds 69 zware criminelen konden worden opgepakt. In 21 gevallen was dat mogelijk dankzij tips van het publiek, maar er waren ook gangsters die zichzelf aangaven omdat ze breeduit online waren te zien.
