Schrijven over seksueel misbruik, verkrachting of aanranding: gebeurtenissen waar meestal geen (althans geen heldere) getuigen van zijn, is lastig. Het blijft het ene woord tegen het andere. Slachtoffers worden vaak niet geloofd of wordt gezegd dat ze er wel ‘aanleiding’ voor gegeven hebben of er om zouden vragen ‘op dat tijdstip’ en ‘in die outfit’.
Aan de andere kant kunnen er door kwaadwillenden valse aangiftes worden gedaan. Met de bedoeling om iemand opzettelijk te schaden of een grote som geld af te troggelen. Ronan Farrow was een van degenen die zijn tanden wel in de Amerikaanse misbruikzaak van de eeuw durfde zetten. Hij kreeg slachtoffers van Harvey Weinstein en hun omgeving aan het praten. Het lukte hem met veel doorzettingsvermogen, wellicht omdat hij als zoon van Woody Allen & Mia Farrow ‘het wereldje’ behoorlijk kent.
Pulitzer Prize
Op 5 oktober 2017 publiceerden Jodi Kantor & Megan Twohey als eersten. En ook ‘Zij zei’, het boek over hoe hun verhaal de #metoo-beweging ontketende, was iets eerder dan ‘Catch & Kill’ van conculega Ronan Farrow. Hoewel hij aanvankelijk vreesde voor het eerder verschijnen van het artikel van Jodi & Megan, hebben ze elkaar uiteindelijk juist versterkt en waren ze alledrie aanjagers van de #MeToo-beweging. En ze werden voor hun journalistieke werk gedrieën geëerd met een Pulitzer Prize.
Tegenwerking van alle kanten
Terwijl de vrouwen intensief samenwerkten voor hun onthullende artikelen in de New York Times, bikkelde Ronan Farrow in zijn eentje. Hij werd door zijn baas bij NBC systematisch bij zijn onderzoek belemmerd. Hij werd achtervolgd, zijn telefoon werd afgetapt en zijn mails gehackt. Voorts dreigen advocaten zijn carrière voorgoed om zeep te helpen, achtervolgen en intimideren zij hem overal en proberen ze het beruchte misbruikverhaal uit zijn eigen familie tegen hem te gebruiken. Uiteindelijk verliest Ronan dan ook zijn baan. Het gerenommeerde weekblad The New Yorker heeft wel het lef hem te ondersteunen en publiceert na uitgebreide factchecking zijn verhaal op 10 oktober 2017, slechts 5 dagen na het artikel van bovengenoemde vrouwen in de NYT.
Zwijgen
In 1993 had actrice Annabella Sciorra een kleine rol in ‘The night we never met’, een door Harvey Weinsteins firma Miramax geproduceerde film. Na een etentje met crew en cast bood de filmbons haar een lift aan. Hij zette haar voor haar huisdeur af, maar niet lang daarna, werd er bij haar op de deur geklopt. Ze opende de deur op een kier en voor ze er erg in had besprong en verkrachtte Weinstein haar meerdere keren. Ze speelde 3 jaar lang geen enkele rol meer en had last van depressies. En ze zweeg.
Slachtoffer-schaamte
Annabella had last van zogenaamde toxische schaamte, die veel voorkomt bij slachtoffers van seksueel misbruik. Ik noem het altijd ‘omgedraaide schaamte’. “Ik heb me verzet”, vertelt ze jaren later aan Ronan Farrow. “Maar toch moest ik steeds denken: ‘waarom heb ik die deur opengedaan? Wie doet er nu de deur open om die tijd?’ Ik schaamde me enorm. Ik voelde me verschrikkelijk. Het voelde alsof ík iets verkeerds had gedaan.”
Roofdier
Ze was niet de enige, zoals we inmiddels weten. Tientallen vrouwen waren prooi voor het seksuele roofdier Weinstein. Ambitie versus macht. De meesten zwegen. Als vrouwen toch over hun traumatische ervaringen vertelden, werden ze niet geloofd. Ze hadden toch immers vrijwillig de deur open gedaan of een afspraak met hem gemaakt? Wat niemand wist was dat er een heus netwerk om Weinstein heen zat.
Monddood
Het boek van Ronan Farrow heet ‘Catch & Kill’, een term voor het monddood maken van mensen die iemands reputatie op het spel dreigen te zetten. In het boek legt hij alle verbanden uitgebreid uit. Hij ontdekt waarom hij zijn Weinstein-verhaal er niet door kreeg: de top van NBC kwam zelf in de voorgaande jaren 7 schikkingen overeen met vrouwen die bekende mannen die bij het mediabedrijf werkten, beschuldigden van seksueel wangedrag. En dan was er nog de spionagedienst ‘Black Cube’. Allerlei Amerikaanse kopstukken die seksuele delicten pleegden, zoals Jeffrey Epstein en Donald Trump, maakten daar gretig en voor veel geld gebruik van. Ook ‘warme banden’ tussen Weinstein en publieke diensten, zoals het OM van New York, worden door Ronan ontdekt en onthuld.
Machtige maatjes
91 vrouwen, waaronder Annabella Sciorra blijken te worden geschaduwd, lastiggevallen en gechanteerd. Politie-onderzoeken na aangiftes lopen vervolgens stuk op inmenging van hogerhand en getuigen worden met duurbetaalde, té machtige advocaten van de tegenpartij geconfronteerd. En er zijn actrices miljoenen dollars zwijggeld betaald.
Chantabele derden
Voorts is Weinstein ook op de hoogte van de sexcapades van veel andere kopstukken uit de wereld van de media en de politiek. Uiteraard chanteert de filmgigant hier zenders, kranten en tijdschriften mee. Met andere woorden: ‘als je over mij verslag doet, hang ik jullie vuile was eveneens buiten’. Onthutsend dat zoiets omvangrijks in werkelijkheid plaatsvindt en ook nog eens jarenlang kan doorgaan. Ik hoor schrijvers en scenaristen reeds driftig tikken. Dat wordt een blockbuster waar Harvey Weinstein niet de producent van is, maar wel de hoofdpersoon.
Paria
Ronan Farrow verhaalt ook over een oud NBC-medewerkster, die door haar baas werd verkracht, maar hem uit angst haar werk te verliezen zijn gang laat gaan. Als ze al haar moed bij elkaar geraapt heeft en toch een klacht indient en de verkrachter ontslagen dreigt te worden, durft een mannelijke collega haar te vragen: “Staat die straf wel in verhouding tot dat vergrijp?” Uiteindelijk verliest ze toch haar baan en raakt ze depressief en aan de drank. Ronan Farrow schrijft: ‘Het management van NBC maakte haar tot een paria’. Geld, macht en connecties: een levensgevaarlijke combinatie. Het heeft veel raakvlakken met presentatrice Gretchen Carlson die bij FOX iets soortgelijks overkwam en waar de serie ‘The Loudest Voice’ over is gemaakt.
Monument
Eind goed, al goed? Mwah. Zoals we weten is Weinstein gearresteerd en tot 23 jaar cel veroordeeld. Het einde van onthullingen over seksuele roofdieren in entertainment-, TV- en mode-industrieën (en in de politiek) is nog niet in zicht. Zowel in de VS als in de rest van de wereld, gaan er nog veel koppen rollen, die dan hopelijk zullen voorkomen dat mannen met veel macht en geld tot dit soort misdrijven over gaan. Ronan Farrow heeft zich inmiddels op de zaak Epstein gestort. Hij ziet zijn pennenvrucht ‘Catch & Kill’ (ook in de NL vertaling heeft het die titel) als monument voor de moedige vrouwen die met de gore waarheid naar buiten zijn gekomen.
Factchecking
In de dagen voor de verschijning van Farrows boek ‘Catch and Kill’ begint NBC nog opnieuw aan een tegenoffensief. De zender ontkent zaken te hebben verdoezeld, zegt op geen enkele manier door Weinstein onder druk te zijn gezet en stelt dat Ronan Farrow geen beschuldigingen ‘on the record’ had. Het zijn punten die stuk voor stuk weerlegd kunnen worden. ‘The New Yorker’, het tijdschrift dat Farrows verhaal over Weinstein in 2017 publiceerde en waarvoor hij nog steeds werkt, is juist bekend vanwege hun vele factchecks die aan publicaties voorafgaan. Ronan Farrow: “Dit is wat er gebeurt bij instituten zoals NBC: in plaats van het misbruik bespreekbaar te maken, vegen ze het onder het tapijt en betalen ze afkoopsommen. Vervolgens beschuldigen ze andere media ervan de feiten te verdraaien.”
