De male gaze (mannelijke blik) is een term, bedacht door de feministische filmcriticus Laura Mulvey. Daarmee beschrijft ze het bekijken van vrouwen vanuit het mannelijke, heteroseksuele perspectief.
Hoe meer oestrogenen vrouwen nog door hun lichaam hebben stromen, des te meer ze in staat zijn zich niet alleen in gedrag, maar ook in hun gedachtengangen aan te passen aan de mannen om haar heen. Vrouwen hebben met de toename van de hoeveelheid media de blik van heteromannen op vrouwen steeds jonger en sterker geînternaliseerd. Daar doet 100 jaar feminisme blijkbaar niet veel aan.
De ‘male gaze’ representeert vrouwen als seksuele objecten voor het kijkplezier van een man. Denk aan vrouwelijke superhelden die altijd sexy moeten zijn of het manische elfenmeisje, wiens enige doel is om het verhaal van het mannelijke personage te bewonderen en bevorderen.
Margaret Atwood verwoordt het het beste in haar boek ‘De roofbruid’:
“Mannelijke fantasieën, mannelijke fantasieën, wordt alles aangestuurd door mannelijke fantasieën? Op een voetstuk of op je knieën, het is allemaal een mannelijke fantasie: dat je sterk genoeg bent om te accepteren wat ze je voorschotelen, of anders te zwak om er iets aan te doen. Zelfs doen alsof je niet inspeelt op mannelijke fantasieën is een mannelijke fantasie: doen alsof je onzichtbaar bent, doen alsof je een eigen leven hebt, dat je je voeten kunt wassen en je haar kunt kammen zonder dat er een alomtegenwoordige toeschouwer door het sleutelgat gluurt, door het sleutelgat in je eigen hoofd gluurt, als het nergens anders is. Je bent een vrouw met een man erin die een vrouw in de gaten houdt. Je bent je eigen voyeur.”
Ik moest aan deze woorden denken toen ik een promo voorbij zag komen van de film ‘Babygirl’ van Halina Reijn. Een sterke vrouw die ik al jaren bewonder vanwege haar acteerprestaties en waarschijnlijk ook wel als regisseur, maar niet vanwege haar thematiek. Ik vond haar films ‘Instinct’ en ‘Bodies, bodies, bodies’ dramatisch. Een vrouw die valt voor een foutre man en daarmee zogenaamd haar vrijheid / bevrijding wil bewijzen, respectievelijk een soort van horrorfilm over foute vrienden.
Vanuit mijn perspectief is dit allemaal “niet om aan te gluren”. De trailer voor het inmiddels bewierookte ‘Babygirl’ stimuleert mij ook al niet richting de bioscoop. Het (door vele ingrepen) albasten geworden gezicht van Nicole Kidman die met een klein pruilmondje dan wel een succesvolle CEO moet voorstellen, maar die zowel figuurlijk als letterlijk op haar knieën gaat voor een jonge stagiair die een seksueel machtsspelletje met haar wil spelen.
Dat vrouwelijke regisseurs, die zichzelf feministisch vinden, dit soort giftige mannenshit produceren, vind ik een veeg teken. En ja: ik moet de rolprent nog gaan zien en er zal ongetwijfeld door de vrouwelijke protagonist een zogenaamde ‘sterke draai’ aan worden gegeven (toch nog een heldin), maar het gaat uit van de ‘male gaze’. Ik denk dat de meeste vrouwen en mannen daar helemaal niet op zitten te wachten. Ik wacht in elk geval wel op een generatie vrouwelijke filmmakers die niet meer uitgaat van de wereld zoals die door mannen wordt bezien, maar die gewoonweg goeie sterke verhalen in beeld brengen. De titel ‘Babygirl’ wekt reeds mijn weerstand. Nog meer dan ‘Barbie, The Movie’.
