Van oudsher was het beeld in bijna alle culturen zo dat de vrouw als helper of als dienaar van de man is gecreëerd. Simone de Beauvoir noemde haar feministische standaardwerk niet voor niets “De Tweede Sekse”, gender zouden we nu zeggen. Het zat en zit in alle monotheïstische godsdiensten verweven: Eva is geschapen uit een rib van Adam, Maria wordt vereerd omdat zij de messias baarde en/of Fatima wordt gezien als een voorbeeldvrouw: zij heeft haar vader, de profeet Mohammed en haar man Ali in alle moeilijke periodes bijgestaan.
Opvallend in een wereld van secularisering is dat ook niet of nauwelijks religieus opgevoede mannen terug grijpen naar deze opvattingen. Vaak gefrustreerd door het opkomend feminisme groeperen deze mannen zich middels fysieke of online ‘communities’ en in nieuw rechtse politieke partijen, in Amerika ook wel ‘alt right’ genoemd.
Linkse vrouwen, rechtse mannen
Het begint heel ‘onschuldig’. Zoals Thierry Baudet die aan het begin van zijn politieke beweging het volgende beweerde: “Het is eigenlijk normaal voor een vrouw om een beetje linksig te zijn. Dan ontmoet ze een man die gewoon rechts is, en dan zegt ze: ‘nou, die heeft ook wel gelijk’. Eerst krijg je wat linkse praatjes, en dan zeg jij hoe het echt zit, en dan zegt zij: ‘oké, dat is ook wel waar’.” Met andere woorden: vrouwen hebben mannen nodig, zelfs om zich een mening te vormen. En wat te denken van zijn uitspraak: “Vrouwen willen helemaal niet dat je hun ‘nee’, hun weerstand respecteert: de realiteit is dat vrouwen overrompeld, overheerst, ja: overmand willen worden.”
De manosfeer
Vermomd als Vlaamsgezinde vrouw dompelde de Belgische onderzoekster Katrien Jacobs zich onder in deze manosfeer met zijn dergelijke denkbeelden, verbale aanslagen op vrouwen en feministen, de walging voor seksuele minderheden en ook opvallend: propaganda tegen seksueel plezier in het algemeen en PMO (pornografie, masturbatie en orgasme) in het bijzonder. Seks hoort penetratie te zijn tussen een man en een vrouw. Mannen horen niet te masturberen, vrouwen helpen mannen zich te ontladen.
Radicaal-rechtse seks
Katrien Jacobs ontleedt in haar essay ‘Radicaal-rechtse seks’ de (seksuele) cultuur van de internationale alt-right. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om je hoofd af te wenden voor deze types, maar de manosfeer is dankzij het world wide web groeiende. Dat bevestigt de auteur ook in een interview met De Morgen: “Veel van die opvattingen vinden hun ook hun ingang in de mainstreamcultuur. Het idee dat masturberen slecht voor je is, dat een man testosteron verliest als hij teveel masturbeert en dus sterker wordt als hij dat niet doet: dat wint internationaal aan populariteit. Een ander voorbeeld: er zijn steeds meer jongeren die erg essentialistisch denken over gender, die vinden dat mannelijkheid en vrouwelijkheid gescheiden moeten blijven.”
Weg met de clitoris
Ze gaat o.a. ook uitgebreid in op het boek ‘Onvoorwaardelijke liefde’ van Thierry Baudet. Het hoofdpersonage, een gigolo uit Amsterdam, ontwikkelt in het boek een alt-rightopvatting. Hij raakt er van overtuigd dat de clitoris slecht is (te narcistisch, te feministisch, te links) en de vagina goed (een getrouw orgaan). De clitoris staat voor eigen vrouwelijk genot, daar heeft een man weinig over te zeggen. De vagina kan, volgens deze opvatting, alleen met een penis bevredigd worden. Er heerst in deze kringen niet alleen een angst dat de heteroseksuele mannelijkheid verdwijnt, maar er is tevens vrees voor het verdwijnen van het ‘witte volk’. Seksisme, gecombineerd met racisme.
Mien de linkse trien
Het ideaalbeeld van deze alt right mannen, zo legt Jacobs uit is ‘the tradwife’ (trad van traditioneel) een vrouw die er altijd tip-top verzorgd en vrouwelijk uitziet, die geen seksuele relaties aangaat met migranten en al helemaal geen kinderen krijgt van gemengd bloed. Het is de tegenhanger van de moderne vrouw. De auteur ontdekte dat de term ‘Mien de Linkse Trien’ op Twitter gebruikt wordt om vrouwen te kleineren. (Ka)trien Jacobs kroop voor haar onderzoek even in haar huid. Ze had namelijk in het boek van Baudet gelezen over ‘lelijke ‘exemplaren van oudere vrouwen en ‘ranzig dikke geëmancipeerde vrouwen die zich tijdens een date fixeren op hun maaltijd en dan ook nog eens verschrikkelijk zijn in bed.’
Een sixpack en een eigen geweer
Binnen ‘alt right’ is een een enorme fixatie op schoonheid van het lichaam. Het VRT-onderzoeksprogramma PANO besteedde aandacht aan de Vlaamse vereniging ‘Schild & Vrienden’. Dit is een hiërarchisch georganiseerde organisatie van witte nationalisten die krachttraining doen tot ze er met sixpack en al bij neervallen, om er zodoende toch maar als een echte vent uit te zien. Op één van de onderschepte foto’s staat oprichter van de vereniging en volksvertegenwoordiger van Vlaams Belang Dries Van Langenhove, te grijnzen met een aanvalsgeweer, wat leidde tot een mediastorm bij onze zuiderburen. Zijn deze lieden in staat tot terroristische aanslagen? Het VRT-onderzoek kon dat niet bewijzen, wel werd aangetoond dat de club een militaristische structuur heeft en een zekere strijdvaardigheid fatsoeneert.
Cuckservatieven
Het is in elk geval duidelijk dat de georganiseerde tak van ultrarechts zijn missie ziet als een gevecht. Jacobs noemt de termen ‘cuck’ (zwakke man volgens de manosfeer) en ‘cuckold’ (een man die het ok vindt dat zijn vrouw seks heeft met andere mannen, ook zwarte) Deze, opnieuw seksgerelateerde, woorden worden al jaren door alt-right gebruikt voor hun tegenstanders: de ‘cuckservatieven’ die de rechtse missie verknallen en de linkse ‘cucklibs’ die het politieke centrum en de media beheersen.
The Handmaid’s Tale
Dat begint voor de oplettende lezer en TV-kijker opvallend te lijken op ‘The Handmaid’s Tale’, het verhaal en de serie over ‘De dienstmaagd’ van Margaret Atwood. Dystopische fictie over een samenleving in de nabije toekomst, waarin vrouwen geen rechten meer hebben en vruchtbare vrouwen enkel dienen om kinderen te baren van en voor de leiders van de heersende partij. Niet voor niets doken de witte kappen en rode gewaden, in de serie de kleding van de dienstmaagden, de afgelopen jaren op bij vrouwenprotesten en tijdens politieke bijeenkomsten.
De pot en de ketel
Als je nieuw-rechtse mannen aanspreekt op hun vrouwonvriendelijkheid wijzen ze per definitie direct naar moslims die volgens hen veel misogyner zijn dan zijzelf. Dat ondervond ook Katrien Jacobs. Een van de weinige ultrarechtse mannen die zich door haar liet interviewen benadrukt dat moslims geloven in een maatschappij waarin mannen en vrouwen geheel gescheiden moeten leven, ‘zoals dat vroeger ook in Vlaanderen het geval was’. Zij vinden dit veel erger dan hun eigen antifeminisme. Zoiets doet mij altijd denken aan mensen die zeggen ‘ik rook niet en ik snoep ook nooit’, maar er ondertussen wel drie flessen wijn per dag doorjassen. De pot en de ketel dus.
De klok terug
De nieuw rechtse macho’s gruwen van alles wat níet te maken heeft met masculiene suprematie. Ergo: ze verklaren de oorlog aan maatschappelijk succesvolle vrouwen, mensen van kleur, homo’s, lesbiennes, alle mensen die zich niet duidelijk als of vrouw dan wel man uiten en tevens aan alle niet traditionele gezinsvormen. Ook aan veganisten, klimaatactivisten en globalisten. Ze willen terug naar de tijd van god, vaderland en eeuwenoude blanke tradities. Ze zijn tegen abortus en euthanasie, maar voor vrij wapenbezit, de doodstraf en raciale zuiveringen. Deze mannen voelen zichzelf in een omgeving met vrouwelijke leidinggevenden, homoparen met kinderen en immigranten enorm miskend en gecastreerd. Vrouwen zijn ervoor gemaakt om hun benen te spreiden als mannen dat willen, zo wit mogelijke kinderen te baren en zichzelf en het huishouden piekfijn op orde te houden.
‘Radicaal-rechtse seks’, Katrien Jacobs, uitgeverij EPO, 160 pagina’s met illustratiemateriaal en bronverwijzingen. De auteur is associate professor in Cultural Studies aan de Chinese Universiteit van Hong Kong en is geaffilieerd met het Centrum voor Visuele & Digitale Cultuur (Vidi) aan Universiteit Antwerpen, waar ze onderzoek verricht naar rechts-nationalistische en progressieve sociale bewegingen en hun beeldentaal over gender/seksualiteit en pornografie.
Beeld: The Handmaid’s Tale (Hulu)
