De metafoor ‘glazen plafond’, om de onzichtbare barrière aan te duiden die vrouwen weerhoudt van een topcarriere, werd in 1978 voor het eerst gebruikt. Het was Marilyn Loden die de term dropte tijdens de Women’s Exposition in New York. Zij was destijds een van de weinige vrouwen in een hoge HR-positie voor telecombedrijven in New York. In de jaren ’80 werd ook de term ‘mommy track’ gebruikt: jonge vrouwen die wel werkten, maar minder serieus werden genomen dan mannen of oudere vrouwelijke collega’s omdat werkgevers toch verwachtten dat ze moeders gingen worden. Ze hadden de ‘ideale leeftijd’ en zouden binnenkort wel vertrekken om voor de kinderen te gaan zorgen.
Plafond in bed
Caitlin Moran, bekend van haar bestseller ‘How to Build a Girl’ (inmiddels ook als film uitgekomen) wijst in haar laatste boek ‘More Than a Woman’ exact aan waar het glazen plafond zich bevindt. Drie maal raden: het (meestal een hij) ligt naast je. “Als zij kinderen en een carriere wil, dan is een vrouwenleven net zo geslaagd als de man of vrouw die zij trouwde”, aldus Moran. “Maar al te vaak trouwen vrouwen met hun glazen plafond.” Je hebt het vaak niet door, het is immers van glas.”
Coöperatie
De auteur wordt in haar bewering ondersteund door diverse onderzoeken. Niet alleen blijkt al jaren dat trouwen en kinderen krijgen een negatieve invloed hebben op de carriere en het daaraan hangende salarisstrookje van vrouwen, ook trekken veel mannen het niet wanneer hun vrouw meer geld binnen brengt dan hijzelf. Caitlin Moran zelf had al een carriere toen ze haar man tegenkwam en zij samen een gezin stichtten. Hij (eveneens schrijver / journalist) bleek zeer coöperatief en zo konden zij beiden hun carrieres uitbouwen.
Veel vrouwen hebben spijt
Je moet dus als jonge vrouw verrekte goed uitkijken met wie je je gaat settelen. Dat beschrijft ook Vreneli Stadelmaier in haar boek ‘Yes, she’s smart; Een jonge meid is op haar toekomst voorbereid’. Tijdens het maakproces ervan deed Stadelmaier met haar loopbaanbureau SheConsult onderzoek onder 600 hoogopgeleide vrouwen. Ruim 15% van ven hen, nu in de leeftijdscategorie 40 t/m 60 jaar, heeft spijt van hun partnerkeuze. Vertaald naar alle Nederlandse vrouwen in deze categorie, blijken zo’n 120.000 vrouwen ontevreden met hun partner. De oorzaken daarvan liggen erin dat de partner te weinig participeert in de zorgtaken, te weinig ondersteunend is bij haar professionele loopbaan, haar te weinig stimuleert en inspireert om die eigen carrière ook daadwerkelijk te hebben en teveel met die van zichzelf bezig is. Opvallend genoeg werd in de studie tevens genoemd dat de partner het zelfvertrouwen van de vrouw juist ondermijnt. Hieruit ontstaat een beeld van ega’s (meestal mannen) die eigenlijk blij zijn als hun echtgenote geen carrière maakt (liever een baantje dan een baan), en haar niet zullen ondersteunen, maar zelfs ontmoedigen.
Partnerkeuze is cruciale keuze
Sheryl Sandberg, COO van Facebook, zei het na het overlijden van haar man (David Goldberg (CEO van SurveyMonkey) in 2015 al: “De belangrijkste keuze die een vrouw moet maken in haar carrière is die voor haar partner.” Caitlin Moran is in haar meest recente boek zeer openhartig over haar eigen leven, haar tienerdochters en haar huwelijk.
Jonge meiden: praat erover!
“Toen ik een jonge vrouw was, kwam het nooit bij me op om over co-ouderschap en schema’s te praten. Je gaat het huwelijk in zonder daar verder op door te vragen. Maar nu moeten jonge vrouwen dat juist wel doen. Ik heb deze gesprekken nu met mijn dochters. Als je overweegt je leven met iemand te gaan delen en een deal aan te gaan waarbij je notabene nieuwe mensen creëert, moet je hen vragen hoe dat eruit gaat zien. Het kan je 20 jaar ellende en een rottige scheiding besparen. Nu ik 45 ben en rondkijk in mijn vriendinnenkring, zie ik dat de carrière van een moeder net zo groot en succesvol is als de bereidheid van haar partner om haar te steunen en de kinderen naar de opvang te brengen. Het is een directe correlatie. Hoe dichter vrouwen bij de top zijn, hoe meer hun echtgenoten daaraan meewerkten.”
Corona maakt het nog duidelijker
Het klinkt ironisch, maar wat Caitlin Moran wil zeggen is dat dit boek over feminisme er niet was geweest zonder man. In het bijzonder háár man dus. In een interview met Marie Claire benadrukt ze de situatie van vrouwen, nu tijdens de wereldwijde Coronacrisis. Onderzoeken laten zien dat banen van vrouwen op dit moment 1,8 keer kwetsbaarder zijn dan die van mannen. Afgelopen april daalde de arbeidsparticipatie van vrouwen in de VS tot het laagste niveau in 34 jaar tijd. Moran: “Vrouwen zijn dubbel zo vaak als mannen verantwoordelijk voor het thuisonderwijs van de kinderen. Ook komen huishoudelijke taken en mantelzorg veel vaker op hun schouders terecht. Dat maakt dat het hebben van de juiste partner, dat is iemand die haar carrière en succes net zo belangrijk vindt als die van hemzelf, heel veel lucht geeft. Iets wat mogelijk nog te negeren was geweest zonder deze pandemie met alle economische gevolgen van dien.”
Nederlandse situatie
Wie dus zou verwachten dat de traditionele rolpatronen door de coronacrisis zouden veranderen, komt bedrogen uit. Dat blijkt tevens uit Nederlands onderzoek door Motivaction onder ruim 1200 huishoudens. 87% van hen stelt dat de verdeling van huishoudelijke taken gelijk is gebleven. Precies 50% van de mannen meldt dat ze voor de coronacrisis meer uren werkten dan hun partner. Dat is met 48% nu dus nauwelijks afgenomen. Bij vrouwen is dat verschil al groter. Voor afgelopen maart werkte 19% meer dan aar partner, dat is opgelopen naar 23%. Vrouwen zijn namelijk oververtegenwoordigd in de zogenaamde ‘vitale beroepen’.
Hij is blijer dan zij
Mannen zijn daardoor wel iets meer gaan doen in het huishouden, maar de verschuivingen zijn minimaal. En vooral de hoogopgeleiden worstelden met de combinatie werk en privé, want juist die bevinden zich vaak in de branches waarin plots thuisgewerkt moest worden. Vrouwen (43%) noemen het dan ook minder vaak een pré dan mannen (52%) dat ze meer tijd hebben met de kinderen.
Lichtpunt
Toch kan deze pandemie-periode ook gunstige effecten hebben op de verdeling werk/privé voor (echt-)paren. Thuiswerken is namelijk meer ingeburgerd. Niet alleen voor de werknemers, maar veel werkgevers hebben er meer vertrouwen in gekregen. Dat biedt perspectief, want dan wordt het zowel voor vrouwen als voor mannen mogelijk om met alle teletech van nu, zowel thuis als op het werk alles op rolletjes te laten verlopen.
