Waarom had ik het niet eerder in de gaten? Waarschijnlijk omdat ik nog niet zo heel lang op sociale media actief ben. Ik denk dat het zo’n 5 jaar geleden is dat ik mijn eerste Facebook-straf kreeg. Ik werd een week lang van het internationale smoelenboek verbannen, omdat ik een stuk had geschreven over de (ver)schuivende politieke kaders van links en rechts.
Daarbij had ik ook uit eigen herinnering getapt en gememoreerd hoe in de jaren ’70 mijn vader langzaam van CDA naar VVD schoof en mijn moeder richting PSP. Voor de jonkies: die partij is inmiddels opgegaan in Groen Links. Als illustratie had ik daarbij de beroemde en aandoenlijk lieve poster gebruikt van de Pacifistisch Socialistische Partij met de naakte vrouw (met schaamhaar, dat lieten ze toen nog groeien) en een koe in de wei. Een halve eeuw later kan dit niet meer. Ik werd door het personeel van Mark Zuckerberg op de strafbank geparkeerd.
Amerikaanse hysterie
Bloot = seks = vies. Dat is ontzettend Amerikaans, waar aan de ene kant de goorste en de vrouwonvriendelijkste porno wordt geproduceerd en aan de andere kant mensen compleet in de vlekken gaan wanneer een moeder haar kind de borst geeft in een parkje onder een boom. Hoe hypocriet wil je het hebben? Het is die mentaliteit in ‘het land van de onbegrensde mogelijkheden’ die ik altijd heb gehaat. Wij in Europa waren toch stukken ‘verlichter’ en ‘vrijer’. Nou dat waren we ja, maar dat zijn we niet meer.
‘Het must-see museum voor moderne kunst & design’
Vorig weekend, Stedelijk Museum Amsterdam. Jeffrey Spalburg. Over zijn culturele uitje naar de moderne kunsten van Remy Jungerman in onze moderne hoofdstad schrijft hij op zijn Facebook-pagina het volgende. “Geïnspireerd loop ik mijn rondje en ben blij dat ik Remy zelf nog even tegen het lijf loop om hem te complimenteren, toen het gebeurde. Ik word apart genomen door de security die de bedoeling wil weten over de trui die ik draag. “Trui? Hoezo?” Er staat groot Trut op. “Ja, en dan?” antwoord ik. “Er is geklaagd bij ons, dus we willen graag weten wat je daarmee bedoelt.” Mijn bek valt open; is dit een grap? Ik moet lachen maar de suppoost is bloedserieus. Geen zin in discussie wijs ik hem op het label. “Het is een merk” zeg ik. Hij vraagt of hij daarvan een foto mag maken. Weer denk ik dat hij aan het joken is, maar hij heeft zijn telefoon al in de aanslag. Ik hou mijn vinger bij het label en hij klikt. Dan maakt hij zijn excuses en laat me verder met rust. Mij onthutst achterlatend.
Vrije expressie ?
“Hij deed zijn werk” denk ik terwijl ik verder loop waar ik gebleven ben en bovendien was hij aardig en beleefd. Ik ga verder met kijken en dan gebeurt het alsnog. Ik voel me steeds zwaarder worden, krijg een knoop in mijn maag en voel dat er een woede in me naar boven komt waarvan ik weet wat voor gevolgen die kan hebben. “Ik wil hier helemaal niet zijn!” denk ik opeens en loop direct naar buiten door de uitgang. Wat begint als een positieve en ontspannen zondagmiddag eindigt in een k*tervaring. Stedelijk; SERIEUS?? Een plek van vrije expressie die mensen apart neemt en aanspreekt op hun kledingkeuze?? En dan ook nog aanslaat op een trui die door de makers is gemaakt als protest TEGEN de vertrutting van de samenleving? Die is nu het PROBLEEM zelf geworden??? Ik kan niet vertellen hoe laag mijn broek vanmiddag afgezakt is…. Het is f*** 2022! Ik ga serieus een klacht indienen.
De Truttenschudder
De kracht van sociale media is dat zijn bericht gelijk gelezen kan worden door al zijn volgers en er zijn ook nog mediapagina’s die het overnemen en zelfs De Telegraaf maakt melding van dit incident. Maar het zijn diezelfde sociale media die aan de vertrutting van ons ooit zo vrijzinnige westen geknaagd hebben. Wat zeg ik? Er al hele grote happen uit hebben genomen. Een vrouw die naar het Stedelijk Museum gaat en zich beledigd voelt door een man met een zeer zedige trui aan met de opdruk ‘Trut’ erop en zich daardoor beledigd voelt. Leven er echt zulke vrouwen in Nederland? Je zou denken: ja misschien op de Veluwe of op Urk, maar die zitten op zondag in de kerk en dus niet op het Museumplein. Van de weeromstuit begin ik te lachen en moet ik denken aan Zuster Rie, een vriendin van mijn moeder en vroedvrouw die mij, mijn broertje en mijn zusje veilig op de wereld hielp zetten. Zij reed in een Daffodil en noemde die zelf notabene al lachend haar ’truttenschudder’.
Wederom op de strafbank
In mijn album met vierkante zwart-wit-foto’s zit ook een vrolijk kiekje van mijn moeder, Tante Rie, mijzelve en mijn zusje aan mijn moeders borst. Ik had de foto’s al jaren niet meer bekeken, maar schoot helemaal vol van de onschuldige, lieve setting die mijn vader op de kiek zette in 1960. (!!) Daarop ging ik googelen op plaatjes van vrouwen die hun kind zo lief de borst geven. Dat is zo ongeveer de meest zedige handeling die er is, want een tepel (Mark Zuckerberg) is niet in beeld; daar zit die baby namelijk voor. En ineens wist ik weer, waarom ik vorig jaar zomer een volgende strafbankperiode van een maand kreeg van de firma Facebook. Ik had namelijk een artikel geschreven over tietenhypocrisie en in mijn onbenulligheid daar een afbeelding van een poster van het kunstproject Bare Reality bij gezet. Een collage van allerlei vrouwenborsten: klein, groot, oud, jong, wit, bruin, zwart. Omdat ik mijn artikelen ook vaak op mijn Facebookpagina zet, had ik diezelfde dag nog mijn digitale penitentie binnen. Een maand deze maal. Zouden er mensen zijn geweest die geklaagd hebben over de borstencollage of was het de Kunstmatige Intelligentie uit Silicon Valley die mij erbij gelapt had?
I want to break free
En waar ging het verhaal over? Over hoe Franse vrouwen op social media massaal foto’s postten van hoe zij hun kind aan de borst hebben. Aanleiding was het feit dat in Bordeaux de jonge moeder Maÿli uitgescholden en geslagen werd omdat ze haar baby in het openbaar voedde. Het voorval lokte enorme verontwaardiging uit en was aanleiding voor de hashtag #iwanttobreastfree (ik wil vrij zijn om de borst te geven), met een knipoog naar het nummer ‘I Want To Break Free’ van Queen. Maÿlis stond in een rij te wachten om een pakje af te halen in coronatijd. Haar half jaar oude kindje Nino begon te huilen en zij gaf hem snel wat borstvoeding in haar reeds speciaal aangepaste outfit. Sisterhood? Nou nee! Een andere vrouw die in de rij stond, stormde op haar af, roepende: “Schaam je je niet? Auto’s staan hier stil, die kunnen alles zien. Kinderen kunnen u zien. Zoiets doe je niet in het openbaar!” En ze deelde een dreun uit, waarop weer een wat oudere dame de agressie becomplimenteerde. In de mensenmassa was er niemand die ingreep. De meeste mensen keken omlaag of deden alsof ze het niet zagen. In Frankrijk notabene: die met hun gedachten aan ‘liberté’ de Amerikanen het Vrijheidsbeeld cadeau gaven. Schiet mij maar lek.
Onze borsten zijn geseksualiseerd
Wat in vroeger tijden de normaalste zaak van de borsten (en de wereld) was, wekt nu agressie op. De dominante mannen- of machocultuur wordt door kenners als reden aangevoerd. Een vrouwenborst wekt lust op en wordt daarom liever niet geassocieerd met een sabbelende baby. “In westerse landen is het vrouwenlichaam geseksualiseerd. Dus als een vrouw in het openbaar de borst geeft, wordt de grens overschreden tussen haar seksualiteit en haar moederschap, aldus antroploog Caroline Chautems die promoveerde op dit onderwerp aan de Universiteit van Lausanne. Afijn. Ik ging op zoek naar een zedig plaatje van een jonge moeder die haar kind de borst geeft en zette die op mijn Facebook-pagina met daaronder de vraag ‘Wat is er mis met deze foto?’ Blijkbaar snapte iedereen wel direct waar het om ging en er ontstond een discussie over het feit of zogende baby’s in de publieke ruimte geaccepteerd moeten worden of niet. Bijna iedereen (maar dat zal zeker ook aan het type volgers liggen dat ik heb) vond dit geen probleem, enkele (met name mannen) zagen wel graag een kleedje erover heen en maar één persoon vond het niet prettig ongevraagd geconfronteerd te worden met dergelijke intieme zaken.
Ku(ns)tcommissie Martini Ziekenhuis
De volgende dag was er nieuws uit Groningen, die altijd zo nuchtere, vooruitstrevende stad in het noorden. Van de beeldhouwer Albert Aukema staan verschillende sculpturen in de stad, veelal naakten. Langs de Verlengde Hereweg staat een marmeren beeld van een zogende moeder, met aan iedere borst een dorstig kindje. Een dergelijk beeld, maar dan van brons, maakt deel uit van een expositie van 6 beelden in de binnentuin van het Martini Ziekenhuis. Dat beeld moet van de kunstcommissie van het ziekenhuis verwijderd worden. Aan de kunstenaar is gevraagd dat zo snel mogelijk te regelen. Als reden geeft de ‘kunstcommissie’ (ja, tussen aanhalingstekens) op dat hun besluit is genomen naar aanleiding van reacties en klachten over dit specifieke beeld. Wat bleek het geval? Het beeld zou van van de achterkant gezien de indruk kunnen wekken dat een vrouw wordt bevredigd door twee kinderen. NOu moe.
Blote billen gezicht
“De associaties die dit werk blijkbaar op grote schaal oproept gaat wat ons betreft te ver.” Niet de reacties gingen te ver, maar het beeld, merkt kunstenaar / journalist Eric Bos terecht op. Het is de omgedraaide wereld dus. Dit gebeurt de afgelopen jaren steeds vaker. Mensen voelen zich geïntimideerd door kunst. Bij elke kritiek wordt dan haastig het betreffende werk verwijderd. Naakt moet het ontgelden. Een oerbeeld van een moeder die haar kinderen voedt is in deze tijd kennelijk het toppunt van onfatsoen. En dat notabene bij een ziekenhuis. De kunstenaar is stomverbaasd en zegt dit nooit verwacht te hebben. Maker Albert Aukema piekerde er dan ook niet over zijn werk te verwijderen. “Dan doe je onrecht aan het beeld. En veel mensen vinden het wel mooi”, reageerde hij gisteren. “Wat mensen er in een bepaalde hoek vanuit hun werkkamer in zien, is geen objectief criterium om kunst te beschouwen.” Het ziekenhuis heeft nu besloten om het beeld te laten staan maar wel iets bij te draaien, blijkt uit een mededeling op de website. “Het doel van kunst in het Martini Ziekenhuis is dat het ondersteunend moet zijn, en niet confronterend, met respect voor patiënten en personeel. We willen een aangename omgeving bieden voor herstel, waar kunst onderdeel van uitmaakt.” Wat een verkramping en wat een belediging voor de natuur
Manneken Pis moet weg!
Inmiddels heb ik het helemaal gehad met deze nieuwe preutsheid. Mensen die zich gekwetst voelen door blote borsten die doen waar ze voor bedoeld zijn door Moeder Natuur. Ik ga een actie op touw zetten die ervoor moet zorgen dat ‘Manneken Pis’ verdwijnt. Ik liep er laatst langs in Brussel en voelde me zo geïntimideerd.
Illustratie: de bewuste Truttrui van het creatieve duo Cas Teensma & Wayne Snoek: Bureau 9 Lemons.
