“Onder het patriarchale systeem dat nog steeds in het hele Midden-Oosten de overhand heeft, krijgen vrouwen ingeprent – en gaan dat geloven – dat de man meer waard is dan de vrouw en dat het hun eigen fout is als hun iets overkomt. Waar vrouwen zich niettemin organiseren en de strijd aanbinden om hun lot te verbeteren, worden ze tegengewerkt omdat hun overheid hoe dan ook geen kritische burgers wenst. Begum noemde als voorbeeld twee leidende Egyptische vrouwenrechtenactivistes die door de autoriteiten worden afgeknepen. Denk ook eens aan de activistes in Saoedi-Arabië die al sinds mei 2017 gevangen zitten. Bij de gratie van de kroonprins mogen vrouwen daar nu wel zelf achter het stuur, maar verder moeten ze zich koest houden.”
Jachtrofee
Aldus collega Carolien Roelants, Midden-Oosten correspondente in het NRC eerder dit jaar. Tijdens de Egyptische Lente in 2011 voegden de mannen in het land de vrouwelijke, buitenlandse journalistes daar als een soort van oorlogsbuit aan hun ziekelijke gading toe. Het enige goede daaraan was dat er internationaal meer aandacht kwam voor de verkrachtingscultuur, die vooral ook in Egypte aan de orde van de dag is.
Het valt dus helemaal niet mee in Egypte
Het gevaarlijke aan dit land is, zo ondervond ikzelf, dat het niet het imago heeft van fundamentalistisch en vrouwonderdrukkend. In tegenstelling tot de oliestaten, Iran, Pakistan, Afghanistan of noem al die andere ‘stannen’ maar op. Echter: toen ik ooit 3 maanden in Caïro zat, ben ik noodgedwongen van mijn eigen principes afgelazerd en heb ik me alleen nog maar op straat begeven in lange broeken en met grote sjaals over mijn armen en mijn hoofd. Van top tot teen bedekt dus, want als je daar op de markt loopt in een T-shirt met korte mouwen word je nog de kramen ingesleurd en betast. Dat heb ik in geen enkel ander moslimland zo sterk ervaren als daar. En dan zwijg ik vandaag maar even over de vrouwenbesnijdenissen (lees: vaginale verminkingen).
Die vrouwen hebben ballen hoor
Maar nu komen onze Egyptische zusters met lef in actie. Aanleiding is een onlinecampagne tegen Ahmed Bassam Zaki. De 21 (?!)-jarige student wordt ervan verdacht ruim 100 vrouwen en meisjes te hebben geïntimideerd, bedreigd, aangerand en in enkele gevallen zelfs verkracht. Begin juli verscheen op Instagram het account @assaultpolice waarop verhalen werden gedeeld van vrouwen die met Zaki’s misbruik te maken kregen. Met screenshots van WhatsApp-gesprekken tussen hen en Zaki zetten de vrouwen hun verhalen kracht bij. Eén vrouw deelde zelfs een geluidsopname waarop te horen is hoe deze Zak(i) dreigt naaktfoto’s van haar naar haar familie te sturen wanneer ze hem blijft afwijzen.
Elke vrouw daar krijgt met seksueel geweld te maken
In 2013 becijferde een VN-rapport dat 99% van de Egyptische vrouwen te maken had met seksuele intimidatie, variërend van verbaal tot aanranding en verkrachting. Maar wie naar buiten treedt, wordt vaak niet geloofd of krijgt zelf de schuld toegeschoven. Opgetekend uit de mond van politicus en islamist Adel Abdel Maqsoud Afifi: “Soms draagt een vrouw voor de volle 100% bij aan haar eigen verkrachting wanneer ze zichzelf in deze omstandigheden plaatst.”
Anale penetratie is geen verkrachting: hûh
Een wet uit 2014 stelt seksuele intimidatie strafbaar. Volgens vrouwenrechtenorganisaties in Egypte is het echter nog lang niet genoeg. “De wet houdt geen rekening met huiselijk geweld, of seksuele intimidatie van mannen”, zei de bekende Egyptische feministe Mozn Hassan tegen de nieuwswebsite Al Monitor. Ze noemde ook de definitie van verkrachting, zoals die in de Egyptische wet is vastgelegd, problematisch. “Het definieert verkrachting als ‘niet-consensuele penetratie van de vagina van een vrouw door een penis’. Dat betekent dat anale penetratie, of verkrachters die hun hand of een scherp object gebruiken, niet worden gezien als verkrachting.”
Het begin van het einde?
Eindelijk krijgen onze zusters daar wat steun. In talkshows werd over het misbruik door Zaki gesproken en verschillende bekende Egyptenaren riepen de vrouwen op om aangifte te doen. Inmiddels is Zaki geschorst van de universiteit in Barcelona waar hij bedrijfskunde studeerde en opgepakt door de politie van Caïro. Verschillende vrouwen hebben officieel aangifte tegen hem gedaan, en zijn bereid om tegen hem te getuigen in de rechtszaal. Maar hiermee is het probleem niet de wereld uit. Volgens de activisten die zich online uitspreken tegen seksueel misbruik zit het probleem in Egypte veel dieper en is veel meer wetgeving nodig. Onderstaande 5 vrouwen zijn zo moedig hun vreselijke verhalen te delen met de BBC.
