Wereldwijd zijn momenteel twee, op het eerste gezicht los van elkaar staande, ontwikkelingen gaande. Namelijk de stijgende opwarming van de aarde en de gestage opmars van vrouwen en meisjes. Het verband ertussen wordt nog maar weinig geduid, maar feminisme, dus gendergelijkheid, is juist de sleutel tot oplossingen van de uitdagingen waar we met onze planeet voor staan. Andersom is het helaas ook waar.
Kwetsbaar
Aldus milieu-activiste Dr. Katharine Wilkinson en 1 van de 15 ‘women who will save the world’, volgens TIME magazine. Door de klimaatveranderingen rent de positie van meisjes en vrouwen achteruit. Dat is met name zichtbaar bij de armste, dus kwetsbaarste groepen. In tijden van droogte moeten Afrikaanse vrouwen bijvoorbeeld steeds verder lopen om water te halen. De uren die ze hieraan kwijt zijn kunnen ze niet aan iets anders besteden. Aldus Teresa Anderson, coördinator klimaatbeleid bij ActionAid International in een interview met OneWorld.com.
Waterbronnen
“Vrouwen leggen lange afstanden af, in de verschroeiende hitte, dragen vervolgens zware kannen met water en raken zelf vaak uitgedroogd. Ook worden meisjes vaker van school gehaald om water te gaan halen. Zo gaan ze verder achteruit.” Het komt ook voor dat meisjes bij de waterbronnen door mannen worden belaagd of zelfs ontvoerd, zo blijkt uit een rapport van het Climate Change and Resilience Information Center uit 2016.
HIV
En het wordt nog schrijnender. Een onderzoek uit 2018 van ICAP toont aan dat in de stedelijke gebieden van Lesotho het aantal meisjes dat geld verdient met seks vervijfvoudigde door de droogte. Dit leidde tot een explosie van hiv-besmettingen. Langdurige droogte leidt tot minder inkomen en zodoende ook tot het vroeger uithuwelijken van meisjes. Families hopen middels een bruidsschat de eindjes aan elkaar te knopen.
Schijnheilige Shell
Oliegigant Shell probeerde vorige week via Twitter de milieubeschermer uit te hangen door de vraag te stellen: ‘Wat ben jij bereid te veranderen om de uitstoot terug te dringen?’ De jeugdige klimaaticoon Greta Thunberg klom uiteraard in haar digitale pen en reageerde met: “Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik ben zeker bereid om de fossiele brandstofbedrijven ter verantwoording te roepen voor het bewust vernietigen van de levensomstandigheden van de volgende generaties ten faveure van winst om vervolgens te proberen het publiek af te leiden en echte systemische verandering te voorkomen door dit soort eindeloze greenwashcampagnes.’
Zij maakt het verschil
Jawel: 17 jaar jong en zo scherp als een scheermes. Het laatste boek van Greta heeft dan ook de veelzeggende titel: ‘Niemand is te klein om het verschil te maken’. Voor wie onder een steen lag: in augustus 2018 besloot de dan 15-jarige Greta Thunberg om 1 dag per week niet naar school te gaan, maar om actie te voeren voor een betere klimaatbescherming. Hiermee inspireerde ze miljoenen leeftijdgenoten wereldwijd hetzelfde te doen. Zo speelde ze het klaar dat regeringen en politici wel móeten luisteren naar de generatie die het kind van de rekening wordt als het milieubeleid niet snel wordt aangepast. Greta sleepte er zelfs een nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede mee in de wacht.
Koekie
Maar geen eer zonder ook bespot te worden. Greta wekt zeer uiteenlopende reacties op met haar felle betogen. Neem nu ‘The Donald’ himself. Je zou denken dat hij zich niet dik zou maken over een Zweeds tienermeisje. Mis! Nadat Greta (en niet Trump) afgelopen december was uitgeroepen tot ‘Persoon van het Jaar’ door tijdschrift TIME tweette de oude baas: ‘Zo belachelijk. Greta moet haar woede onder controle zien te krijgen en daarna naar een ouderwets goede film gaan met een vriend. Chill Greta chill!’ Maar afgelopen verkiezingsweek geeft Greta hem een koekje van eigen deeg: ‘Zo belachelijk’ tweet ze. ‘Donald moet zijn woede leren beheersen en dan naar een goede ouderwetse film gaan met een vriend! Chill, Donald, chill!’
Geen 2ºC, maar 3ºC
Volgens de wetenschappers zal, als we in dit tempo doorgaan, de temperatuur op aarde met 3 graden of meer stijgen. Dat is fors boven het afgesproken maximum van 2 graden uit het klimaatakkoord van december 2015. Het verschil van de impact ervan op mannen en vrouwen wordt voornamelijk veroorzaakt door genderongelijkheid. (OSCE, 2009). Daarbij: ook het internationale klimaatbeleid wordt gedomineerd door mannen. Uit gegevens van de Women’s Environment and Development Organisation (WEDO) blijkt dat tijdens de klimaattop van Parijs nog geen kwart van de delegatiehoofden vrouw was en ze ook bij de afgevaardigden zwaar in de minderheid waren.
Vrouwen zijn innovatiever
Voorts worden de specifieke problemen en de achterstanden van vrouwen weinig of niet belicht. “Vrouwen nemen te weinig beslissingen en de beslissingen doen te weinig voor vrouwen”, aldus Hilda Heine, president van de Marshalleilanden en het eerste vrouwelijke staatshoofd in de zuidelijke Stille Oceaan. Dat vrouwen in veel culturen minder te zeggen hebben, is ook al een gemiste kans. Zij hebben juist het beste zicht op de behoeften van hun families en de gemeenschap en nemen het vaakst het voortouw bij innovatieve oplossingen, stelt ook ActionAid in een rapport uit 2017. Daarom zet de organisatie verschillende programma’s op om vrouwen te helpen het heft in eigen handen te nemen. Het versterken van hun positie is namelijk de beste tactiek om aanpassingen te bevorderen bij groepen die door klimaatverandering het hardste worden getroffen, aldus hun coördinator Teresa Anderson.
Kinderen inspireren ouders
Lang voordat Greta Thunberg ‘het klimaatmeisje’ werd, moest ze eerst haar eigen ouders overtuigen. Ze liet hun artikelen lezen en cijfers en documentaires zien. Na een tijdje begonnen ze echt te luisteren naar wat ze zei. Toen realiseerde ze zich dat ze een verschil kon maken. Dat geldt ook voor andere kinderen. Zij kunnen de visie van hun vaders en moeders over de klimaatproblematiek veranderen, omdat ze puur en niet politiek gekleurd zijn. En uiteraard omdat ouders geïnteresseerd zijn in wat hun kinderen bezighoudt.
Meiden in de frontlinie:
Gelukkig is Greta Thunberg dus niet de enige die opstaat voor klimaat en milieu. Ook meiden uit andere landen durven hun kop boven het maaiveld uit te steken. Let op onderstaande jonge vrouwen en google ze maar eens. Het geeft hoop voor hun en onze toekomst!
Xiye Bastida: Deze 18 jarige Mexicaans-Chileense activiste is een van de hoofdorganisators van de zogenaamde ‘Fridays for Future New York City’ en komt op voor de zichtbaarheid van ‘native’ amerikaanse bevolkingsgroepen en andere immigranten binnen het te voeren klimaatbeleid.
Autumn Peltier: Deze 16-jarige ‘native’ Canadese is de Anishinabek Nation Chief Water Commissioner. Dat houdt in dat ze leider is van een belangengroep van 40 First Nations in Ontario, de dominante inheemse bevolkingsgroep van Canada. Die rol nam ze over van haar gestorven oudtante Josephine Mandamin. Ze sprak de VN reeds toe over de bewustwording van de waterrechten van inheemse volkeren in haar land.
Mari Copeny: De 13-jarige Mari Copeny uit Michigan staat al vanaf haar 8ste op de barricaden. Toen de Flint Water Crisis uitbrak, besloot ze haar gemeenschap te helpen en te vechten voor waterrechten. Sindsdien heeft ze haar werkgebied uitgebreid naar rest van de VS om mensen te helpen die, net als zij, te maken hebben met vergiftigd water.
