‘Stop fixing the women. Fix the system.’ Dat is het motto van Leonie van Mierlo als het gaat om genderlijkheid op de werkvloer. Gisteren werd haar boek gelanceerd en bij de (virtuele) presentatie ervan waren niet de minsten aanwezig. Ook de broer van onze koning gaf acte de présence. Constantijn van Oranje liet weten niet in te gaan op uitnodigingen van congressen waarbij alleen mannelijke sprekers aanwezig zijn.
Zo’n ‘manel’ (panel bestaande alleen uit mannen) is een automatisme, volgens de prins.”En dan zeggen ze: ‘de moderator mag een vrouw zijn’. Alsof er niet genoeg vrouwen zijn die iets inhoudelijk te zeggen hebben.” Een wereld met eerlijkheid en diversiteit is dan ook wat Constantijn zijn kinderen toewenst. “Dat we niet proberen een eenheidsworst van mensen te maken. Diversiteit is de kracht.”
Gelijkspel wint
De discussies over het vrouwenquotum waren voor innovatiestrateeg Leonie van Mierlo anderhalf jaar geleden de aanleiding tot het schrijven van een boek over de zin van genderdiversiteit. Inmiddels ligt ‘Gelijkspel wint’ in de (digitale) winkel met als ondertitel ‘De kracht van diversiteit en inclusief leiderschap’. De auteur liet dan ook haar boek middels co-creatie tot stand komen. Zo interviewde ze 60 mannen en vrouwen: van een studente AI tot aan Hans de Jong en Sigrid Kaag. “Met alle research die ik gedaan heb naast alle gesprekken is mij één ding duidelijk: we moeten het gebrek aan vrouwen in senior en topposities niet langer bij vrouwen neerleggen, maar het systematisch aanpakken. Het systeem gaat over hoe we naar leiderschap kijken, de processen en systemen waarlangs we beslissingen nemen maar ook hoe we vacatures invullen tot het doorbreken van uitsluitende culturen binnen organisaties.” Leonie benadrukt dat er ook veel mannen zijn die dat zien. Willem Sijthoff vertelde haar bijvoorbeeld dat goede vrouwen een einde gaan maken aan middelmatige mannen.
Paardenmiddel
Maar de praktijk van het bedrijfsleven is bedacht en wordt uitgevoerd door overwegend mannen . “Het valt me iedere keer weer op hoe weinig vrouwen er in het management aan tafel zitten. Vorig jaar namen twee super goede vrouwelijke managers van één van mijn klanten tegelijkertijd ontslag omdat ze geen zin meer hadden in de masculiene cultuur.” Vorige maand werd in de Tweede Kamer besloten tot het ‘vrouweningroeiquotum’ dat moet leiden tot minmaal 33% vrouwelijke commissarissen bij beursgenoteerde bedrijven. Leonie van Mierlo is er blij mee: “Het is een paardenmiddel, maar elke maatregel die gaat bijdragen aan meer genderdiversiteit moeten we omarmen.”
‘De Prooi’ en ‘Het drama Ahold’
In mannelijke organisatiestructuren verdiept Jeroen Smit zich al jaren. “Mijn boeken over Ahold en ABN Amro gingen over eenzelfde type leiders: witte mannen, vaak economen of juristen die vooral geloofden dat het runnen van een bedrijf een rekensom is. Wie de slimste analyse maakt wint.” Hij ziet dat veel masculiene waarheden tekortschieten in de 21ste eeuw. Het zijn volgens Jeroen Smit klassieke drama’s over mannen die in hun eigen waarheid gaan geloven. “Zodra dat gebeurt, stopt het luisteren naar anderen en gaat het mis. Zet zes of meer dezelfde mannen bij elkaar, noem ze ‘directie’ en ze rennen allemaal achter elkaar aan dezelfde kant op. Het totale gebrek aan diversiteit in de leiding van veel organisaties zorgt voor tunnelvisie en groupthinking. Hoe dat kan uitpakken, heeft de bankencrisis laten zien. Met meer diversiteit was die crisis waarschijnlijk nooit zo diep gegaan.”
Keiharde cijfers
Het ILO (International Labour Organization) deed onderzoek onder de naam ‘Women in Business & Management: The business case for change’. Een kleine 13.000 bedrijven in 70 landen werden daarvoor onder de loep genomen. Uit het rapport blijkt dat bedrijven die hoog scoren op genderdiversiteit 60% vaker een hogere winst en een hogere productiviteit behalen. Ook wordt geworven personeel vaker behouden. Andere positieve effecten: meer creativiteit, meer innovatie en een grotere openheid onder medewerkers. Het rapport laat echter ook zien dat er nog een lange weg is te gaan. 78% heeft een man als CEO. In 13% van de gevallen zit er zelfs niet één vrouw in het bestuur. Volledig mannelijk management blijkt een negatieve invloed te hebben op zowel de cultuur als de algehele diversiteit van een bedrijf. Dit verdwijnt wanneer besturen evenveel mannen als vrouwen tellen. Daarnaast laten de cijfers zien dat een vrouwelijke CEO zorgt voor vooruitgang van de totale diversiteit in alle geledingen van een bedrijf.
Feminiem leiderschap van vrouwen én mannen
Volgens Leonie van Mierlo gaat het niet alleen maar om het benadrukken van de tegenstellingen van mannelijk en vrouwelijk. “Wij mensen denken zo vaak dat we zo verschillend zijn, terwijl ik geloof dat we voor het allergrootste gedeelte zo ontzettend op elkaar lijken.” Uit de praktijk van haar werk bij Fronteer weet ze dat vernieuwende ideeën alleen kunnen ontstaan als je verschillende perspectieven bij elkaar brengt. Met ‘Gelijkspel wint’ wil ze organisaties, mannen en vrouwen inspireren en begeleiden in het bouwen van (gender)diverse teams en een inclusieve organisatiecultuur.” Juist in deze tijd van werken op afstand hebben we meer dan ooit feminien leiderschap nodig, van mannen en vrouwen. In mijn aanpak wil ik niet activistisch zijn maar het samen doen. Alle onderzoeken tonen aan dat genderdiverse teams vele malen beter presteren. De business case is er. Met gelijkspel wint iedereen.”
Beeld: Cover ‘Gelijkspel wint’
