In de jaren negentig stuitte het Amerikaanse farmacieconcern Pfizer bij een medicijn in de behandeling tegen angina pectoris op een bijzondere bijwerking. De mannelijke testpersonenmeldden namelijk dat zij opeens wel heel erg stevige erecties ondervonden. Een gevalletje serendipiteit.
Viagra werd een revolutie in seksland, een goudmijn voor de fabrikant en zijn investeerders. Vooral ook omdat het behalve voor mannen met erectieproblemen veel gebruikt wordt in de recreatieve sfeer. Een betrekkelijk nieuw diabetes-medicijn lijkt een zelfde weg te gaan. Mensen verliezen er namelijk gewicht door. Vet plan? Dat valt nog maar zeer te zien….
Kim & Elon
Ozempic wordt op internet aangeprezen als wondermiddel om af te vallen. En (voormalig dikkige) influencers en/of beroemdheden wakkeren de trend aan. Met dikbil Kim Kardashian en dikdoener Elon Musk aan kop. Op TikTok, dat populair is onder tieners, delen gebruikers onder de hashtag #MyOzempicJourney filmpjes waarin ze juichen dat het medicijn ze geholpen heeft om hun gedroomde maat te krijgen. Hier in Europa is het alleen op doktersrecept verkrijgbaar, maar ondertussen is het uiteraard via slinkse wegen toch wel te bemachtigen.
Wie wil het nou niet?
De merknaam Ozempic bevat het middel Semaglutide, dat ontwikkeld werd voor (met name beginnende) diabetes-2-patiënten, om de bloedsuikerspiegel zo laag mogelijk te houden. Het bevordert de opname van insuline, stimuleert de spijsvertering en boven dat alles: het vermindert de eetlust. Gevolg: de gebruiker valt af en dus is het tevens een methode om de obesitas-epidemie te beteugelen. Maar afvallen wil zo’n 80% van de westerse mensheid wel.
Op recept
De medische wereld wil Ozempic inzetten waar het echt nodig is. Internist-endocrinoloog Liesbeth van Rossum vertelt bij EenVandaag dat er sprake moet zijn van ernstig overgewicht, voordat je het middel krijgt voorgeschreven. “En dan nog krijg je het medicijn niet zomaar. Er wordt altijd eerst een leefstijlinterventie gedaan. Pas als dat onvoldoende effect heeft komen dit soort middelen in beeld. En daar heb je echt een medische indicatie voor nodig.” Maar er zijn geitenpaadjes en dat heeft nare consequenties voor de diabetespatiënten die het echt nodig hebben. Er zijn tekorten ontstaan, iets waarover ook producent Novo Nordisk zich zorgen maakt. “De lage dosering, die van 0,5 mg is nu zeer beperkt leverbaar en we proberen de productie zo snel mogelijk op te schalen. We zijn overvallen door de plotselinge grote vraag,” aldus een medewerker tegen ELLE Magazine.
Kuuroord
“Iedereen is ermee bezig”, aldus dokter Daniel Ghiyam in The Guardian. In zijn ‘medisch kuuroord’ in Californië (waar anders?) biedt hij injecties met het wondermiddel aan. “Veel beroemdheden gebruiken het en iedereen die er niet over spreekt, gebruikt het ook.” Vooral het effect van minder eetlust, soms zelfs een afkeer voor voedsel, spreekt velen aan. Het droomdieet. Als een gebruiker zich na een injectie met Ozempic een pond bonbons probeert voor te stellen of een Big Mac-menu, protesteert het lichaam met misselijkheid en kokhalzen. Uit diverse studies concludeerde de fameuze Mayo Clinic dat patiënten die wekelijks injecties combineren met een gezondere levensstijl (evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging enzovoorts) een gewichtsverlies ongeveer 15 kilo kwijt speelden in een periode van 68 weken.
Risico’s
Klinkt allemaal heel aantrekkelijk en het laaghouden van de suikerspiegel is voor de meeste mensen ook heel gezond, maar elk medicijngebruik heeft een prijs. De bijwerkingen zijn namelijk niet mals. Behalve dat je moet zorgen in de buurt te blijven van de WC s, behoren haaruitval, brandend maagzuur en een zwelling op de plaats van injectie tot de bijwerkingen. Op langere termijn zijn ze ernstiger. Wetenschappelijke onderzoeken brengen Semaglutide reeds in verband met een verhoogd risico op schildklierkanker, pancreatitis en galstenen. Daar komt recent nog bij dat er een verband lijkt tussen het gebruik van dit afslankmedicijn en automutilatie en suïcidale neigingen. Hoewel je je natuurlijk kunt afvragen of dit het middel is of een al langer aanwezige depressie en zich niet goed voelen in een dik lichaam. De Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA) rapporteerde 60 meldingen van patiënten die zelfmoordgedachtes kregen tijdens het gebruik van Ozempic of gelijkaardige merken zoals Wegovy en Saxenda. Advocatenkantoren bereiden zich reeds voor op rechtszaken met forse schadeclaims.
Obesitas is ook dodelijk
De verdedigers van het medicijn beweren dat de risico’s aanvaardbaar zijn, vanwege het brede scala van gevaren verbonden aan obesitas: namelijk hart- / vaat- en herseninfarcten, slaapapneu, kanker, osteoartritis en diabetes type 2. Met ruim 40% zwaarlijvigen, verklaarde de American Medical Association obesitas in 2013 tot een ziekte die zowel behandeling als preventie vereist. Dat alles na een jarenlang debat over de vraag of obesitas echt een ziekte is, of slechts een gedragskwestie dan wel ‘levensstijlkeuze’.
Pavlov
Dokter Daniel Ghiyam meldt uiteraard dat het middel ongevaarlijk is. “Je kunt nog steeds van eten genieten, maar dan van 4 of 5 hapjes per keer en dat is dan ook voldoende.” Hij benadrukt tevens dat de intense afkeer na verloop van tijd verdwijnt, zodat de gebruikers gewend raken aan een gezonder eetpatroon. In de loop van de behandeling worden vreetkicks uitgebannen tot ‘voorbij het nulpunt’, zoals Pavlov het uitdrukte in zijn beroemde theorie over de geconditioneerde (kwijl-) reflex bij honden.
Sterretjes
Voedingsdeskundigen waarschuwen dat deze nieuwe behandelingen de aandacht afleiden van het echte probleem, namelijk de slechte drink- en voedingsgewoontes. En die beginnen reeds bij de landbouw (graansoorten) en de veeteelt (met het soort voer voor snel en veel zuivel- & vleesproductie). Het effect van de zeer beperkte voedselinname, vergelijkbaar met mensen die een Gastric Bypass Operatie hebben ondergaan of voorzien zijn van een maagbandje, zorgt tevens voor vitaminetekorten. Dit belemmert mensen tevens te sporten om spieren op te bouwen en te behouden. Dergelijk nuchter denken is schaars in de werelden van celebs en influencers waar Semaglutide-injecties geprezen worden of gevoed worden door roddels en speculaties over de rappe kiloverliezen van de sterretjes.
Jojo en de portemonnee
Wat er ook niet bij verteld wordt is dat stoppen met het slikken of spuiten van Ozempic betekent dat de persoon vanzelf weer terugkomt op het gewicht van voor het gebruik, als de leefstijl niet omgegooid wordt. En van jojoën, zo weten we inmiddels, word een mens nog dikker. Het lichaam zet zich immers schrap tegen een nieuwe ‘aanval’ van minder calorie-inname. En daarmee zijn we aangekomen bij het viagra-effect. Mannen die de blauwe pillen te pas en te onpas gebruiken, kunnen geen erectie meer krijgen zonder. Zo zal er een grote groep mensen verslaafd zijn of raken omdat ze alleen op hun streefgwicht kunnen blijven met Semaglutide. Tenslotte is deze wijze van gewichtsverlies prijzig. Per maand kost het rond de €1000,- Voorgeschreven louter als afslankmiddel, wordt de behandeling namelijk (nog) niet vergoed door de Nederlandse zorgverzekeraars.
