Het belangrijkste avondnieuws op de staatszender van Iran werd zaterdag plots onderbroken. Tijdens de live uitzending verschenen beelden van Ayatollah Khamenei, omringd door vlammen en met een vizier rond zijn hoofd. Een hack met de boodschap “sluit je bij ons aan” en het webadres van de groep Edalate Ali waren te zien op het scherm.
Verder stonden onderaan 3 foto’s van dodelijke slachtoffers van de protesten. Daarbij teksten zoals ‘doe mee en sta op’ en ‘het bloed van onze jongeren druipt van je klauwen af’.
Er zijn nogal verschillen in de berichtgeving en opinievorming hier in het westen over de vrouwen in Iran, die momenteel met een heuse revolutie bezig zijn. De berichtgeving aan de (laat ik het maar noemen) linkerzijde van het politieke spectrum, laat geen gelegenheid voorbij gaan om erbij te zeggen dat ze niet tegen de hoofddoek zijn, maar wel tegen de verplichting.
Aan de andere kant zijn er de absolute anti-religieuzen, die zeggen “Zie je wel, hoe afschuwelijk het daar is.” En daarmee hebben ze gelijk. Maar rechtse mensen hebben vaak wel een punt, maar missen tegelijkertijd het humane aspect. Ultrarechts slaat daarmee door naar xenofoob. “Is dat nou die culturele verrijking die jullie hierheen willen halen?” Het moge duidelijk zijn dat met ‘jullie’ de ‘linkse kliek’ bedoeld wordt. Deze kwam ik ook nog tegen: “Wat deze mensen niet begrijpen is hoe propaganda werkt en door welke krachten ze misbruikt wordt. Ze willen het ook niet weten. Ze willen alleen maar goed doen en zijn daarmee een gevaar voor anderen en voor zichzelf.”
Links en rechts vinden beide de strijd van de vrouwen in Iran moedig. Een land (toen nog Perzië geheten) dat er, tot aan de jaren ’80, als een westers land uitzag, met vrije mannen en vrouwen, vrije pers en universiteiten. De sjah met z’n enorme rijkdom was niet ideaal, maar wat er voor terugkwam is net zo’n ramp als de taliban in Afghanistan. Met de komst van de ayatollah’s is het land een islamitische, om niet te zeggen islamistische (zie de extra s) staat geworden.
Het gaat er bij onze solidariteit met de vrouwen in Iran niet om dat we hoofddoeken moeten verdededigen, belachelijk maken of ze verbieden. Ik heb er als feministe uiteraard best moeite mee. De islamitische hoofdbedekking maakt niet vrij, zoals sommigen willen beweren. Mannen weten zich niet te beheersen, dus moeten vrouwen zich kuisen. Dat is de gedachte erachter en zit vanouds in veel culturen. Toen ik door islamitische landen reisde voor m’n werk, had ik altijd zo’n grote doek in mijn tas. Om over mijn schouders te leggen, om op m’n hoofd te doen, ik kon er zelfs een lang gewaad van vouwen. (geleerd van de vrouwen in India) en (uiteraard) om niet in elkaar getikt te worden op straat.
Maar de discussie gaat niet over de hoofddoek zelf. Het gaat erom dat vrouwen zelf bepalen wat ze wel of niet aantrekken. Het gaat ook altijd over het (al dan niet gewenste) uiterlijk van vrouwen. Over mannen hoor ik nooit iets. (Hebben jullie even, haha)
Ik hoorde gisteren reeds verontrustende berichten van jonge moslima’s wier hoofddoek werd afgetrokken in de bus. Door wie? Door alweer mannen! Nederlandse in dit geval. Daar is geen enkele moslima mee geholpen. Het is een vrijheidsstrijd. Een strijd tegen het patriarchaat. Laten we alsjeblieft wel bij de les blijven: vrouwen bepalen zelf of ze een lange broek dan wel een rok aantrekken. Vrouwen bepalen ook zelf of ze wel of niet een (islamitische, joods-orthodoxe of katholieke gebeds- etc) hoofddoek dragen. Ook de beslissing om die op een bepaald moment af te doen is hen compleet eigen.
En zo besloten de Nederlandse turnsters afgelopen jaar dat zij niet meer in zenuwachtig hoogopgesneden pakjes hun ding wilden doen. Zij trokken er juist iets bij aan. Daar kwam van mannenzijde natuurlijk ook weer commentaar op. Ikzelf draag graag hoeden. Waarschijnlijk zijn er veel mensen die dat belachelijk vinden. Jammer dan. Dat bepaal ik zelf.
Voorts denk ik dat de misogyne ayatollahs in Iran en Afghanistan ‘dikke schijt’ hebben aan mensen hier die uit een vorm van protest een lok haar afknippen. Dit komt voort uit het westerse denken dat alles een ‘challenge’ moet zijn. We vragen aandacht voor de ziekte ALS en dan moet je zo stoer zijn om een emmer met ijs over je warme lijf te smijten. Alles voor de bühne! De aandacht is goed, met zo’n actie is echter de focus vooral gericht op de eigen persoon. Effectiever is het om mensen met zo’n klereziekte een middag te gaan helpen.
De Iraanse vrouwen zijn er niet bij gebaat dat wij hier over hun spreekwoordelijke hoofden de links versus rechts-discussie over hoofddoeken voeren. We kunnen hen beter steunen door onze aandacht er op te blijven richten, vooral ook in onze media en daarmee hun politiek (ze zitten nog steeds in de VN) en hun economie te beïnvloeden. Geld stuurt de wereld. Ik zou ook wel willen dat het anders was.
