Iedere keer wanneer we brute details over een psychopathische crimineel te horen krijgen, zijn we geschokt. En dat er dan vrouwen zijn die deze bloeddorstige mannen liefdesbetuigingen sturen, schokt ons evenzeer. Het bestaat sinds mensenheugenis en heet hybristofilie.
Mark Dutroux, Joran van der Sloot, Willem Holleeder, Andres Breivik en andere wrede mannen ontvangen bakken fanmail in hun cel met jawel: seksuele of romantische toespelingen.
Een meisje van 17
Denemarken wil met een nieuwe wet voorkomen dat levenslang gestraften vanuit de gevangenis beginnen aan een nieuwe liefdesrelatie. Aanleiding was het voorval van een meisje van 17 die het probeerde aan te leggen met Peter Madsen, de man die in 2017 de Zweedse journaliste Kim Wall om het leven bracht aan boord van zijn zelfgebouwde duikboot, haar in stukken zaagde en trachtte te doen verdwijnen. Het meisje, in Deense media wel omschreven als een ‘groupie’, voerde 2 jaar lang een briefwisseling met Madsen en sprak hem geregeld telefonisch. Ze werd jaloers toen hij vorig jaar vanuit de gevangenis trouwde met een 39-jarige Russische, die blijkbaar ook al trek had in deze vrouwenmoordenaar. Het nu ingevoerde verbod geldt voor de eerste 10 jaar dat veroordeelden in de cel zitten. In die periode mogen zij alleen nog maar contact hebben met mensen die ze al voor hun detentie kenden. De gevangene moet ook minstens 10 jaar van de straf uit hebben gezeten voordat tijdelijke vrijlating wordt overwogen en mag niet langer op sociale media of in podcasts spreken over zijn misdaden.
‘Beschermheer’
Er bestaat seksuele aantrekkingskracht tot mensen die anderen kwaad doen. De Nieuw Zeelandse seksuoloog John Money formuleerde de term hibristofilie in de jaren ’50. Hij kwam deze neiging in zijn praktijk met name tegen bij heteroseksuele vrouwen. Hoewel het ook voorkomt in andersoortige relaties en bij andere genders en seksuele voorkeuren. Iedereen kent wel vrouwen die zeggen altijd op ‘foute mannen’ te vallen en bij sommigen van hen zijn dat ‘hele foute mannen’. Zij kunnen die voorkeur hebben, omdat ze zich bij een dergelijke ‘sterke’ partner veilig voelen. De crimineel heeft immers al bewezen dat hij anderen kan elimineren en dus haar en haar eventuele nakomelingen kan beschermen.
De redster
Gevaarlijke mensen hebben een bepaalde vorm van macht en dat erotiseert, net als rijkdom en status. Voorts zijn er vrouwen die ervan houden om mannen te veranderen, te redden zogezegd. “Bij mij doet hij dat niet.” Ze geloven niet alleen dat hun liefdesobject hen niet zal schaden, maar ook dat hij eenmaal met haar aan zijn zij een beter persoon zal worden. Het kan, een hele enkele keer gebeurt dat bij criminelen. Reclasseringsdeskundigen spreken niet voor niets over de W’s waarmee iemand weer op het rechte pad kan komen, namelijk: wonen, wijf en werk. Maar de geschiedenis leert dat dit meestal niet opgaat van de werkelijke psychopaten en/of sociopaten.
Hannibal the cannibal
Zijn zijn niet in staat om normale relaties met mensen aan te gaan. Dat komt o.a. omdat ze veel meer negatieve gevoelens ervaren dan anderen, zoals woede en angst. Een emotie die ze echter nooit hebben is schuldgevoel. De Noorse psychologe Aina Gullhaugen interviewde en testte psychopaten in Noorse gevangenissen om beter te begrijpen wat deze mensen drijft. Het onderzoek heet veelzeggend ‘Looking for the Hannibal Behind the Cannibal’. Hannibal Lecter, de psychopaat gespeeld door Anthony Hopkins in ‘Silence of the Lamb’s’ blijkt een opmerkelijk authentieke karakterschets van de gemiddelde psychopaat. Hoewel hij compleet gestoord is (hij eet de levers van zijn slachtoffers en drinkt daar vrolijk een chianti bij), vertoont hij tegenover een jonge FBI-agente (Jodie Foster) bijna tedere gevoelens. Dat gebeurt nadat zij door zijn brute buitenkant heen kijkt en details van haar persoonlijke leven deelt, vooral over haar jeugd. Lecter blijkt gevoelens te hebben en zelfs mensen te kunnen beschermen.
Toch behoefte aan affectie
Uit interviews met dit soort extreme criminelen in de gevangenis blijkt dat ze stuk voor stuk een jeugd hadden waarin ze waren misbruikt door ouders of andere figuren die hen hadden moeten beschermen. Ze waren zo vaak met geweld geconfronteerd dat het geen enkele indruk meer maakte. Tegelijkertijd gaven alle psychopaten aan dat ze wel behoefte hadden aan liefde en genegenheid. Onder hun geweld en sadisme zit toch een mens met behoefte aan vriendschap.
Prison Groupies
Hybristofilie is in geen van de huidige diagnostische handleidingen een officiële psychische stoornis. Het kan wel als een vorm van parafilie beschouwd worden: sommigen krijgen een kick van seks in de open lucht, een ander van seks met een gevaarlijke crimineel. In de Amerikaanse gevangenis krijgen moordenaars in hun cel ook bezoek van zulk soort dames, die ‘Prison Groupies’ of zelfs ‘Killer Groupies’ genoemd worden. Sommigen zijn namelijk niet weg te slaan bij hun ‘idool’.
Vader was ook een zware jongen
Deze vrouwen zouden meestal zelf vaak ook labiel zijn en een voorgeschiedenis hebben van misbruik en geweld, ofwel seksueel dan wel fysiek en/of psychisch. De jeugd van dader en slachtoffer lijken dus op elkaar. Ook gaat het om dochters van vaders die reeds ‘zware jongens’ waren. Zulke vrouwen zoeken een viriele man en omdat hij achter de tralies verblijft vormt hij geen direct risico. Veel van deze vrouwen hebben zelf een geïsoleerd leven. Ze hebben daarom een grote behoefte aan aandacht en bovendien kunnen zij al hun affectie en liefde op de man in de bak richten; het is fijn om te denken dat hij hen echt nodig heeft.
Psychologe valt voor TBS’er
Ook hoger opgeleide vrouwen, zoals advocaten en gerechtspsychiaters, zijn weleens gecharmeerd van de criminelen waarmee ze in aanraking komen. Zij hebben een soort van relatie met een man die voor alle anderen ontoegangelijk is waardoor ze zich superieur voelen. Zo knopen in TBS-klinieken veroordeelden en personeelsleden regelmatig relaties aan, ook al mag het niet. Carice van Houten speelt in de film ‘Instinct’ Nicoline, een psychologe in een tbs-kliniek die verstrikt raakt in een machtsspel met haar cliënt Idris. Ze mag bepalen of deze man, die behandeld wordt voor ‘seksuele delicten met een extreem gewelddadig karakter’, met onbegeleid verlof mag of niet. Als ervaren psycholoog handelt ze tegen beter weten in.
Triade persoonlijkheid
Gevaarlijke of criminele mannen hebben vaak een duistere zogenaamde triade-persoonlijkheid, die wordt gekenmerkt door trekken van narcisme, machiavellisme en psychopathie. Studies tonen aan dat deze mannen om verschillende redenen behoorlijk aantrekkelijk zijn voor sommige vrouwen. Ervaringen uit de kindertijd en vroege gehechtheid hebben invloed op de keuze van seksuele en romantische partners. Studies tonen aan dat vrouwen die tijdens hun kindertijd zijn misbruikt, hoe triest ook, vaker vallen voor eveneens misbruikende partners.
Death Row Dollies
Onderzoeksjournaliste Linda Polman schreef ‘Death Row Dollies’. Over vrouwen die liefde brengen en vinden in de Amerikaanse dodencellen. Het lijken merkwaardige koppels, de ruige moordenaars in Texas en hun vriendinnen: nette en veelal middelbare dames uit Europese voorsteden. Als verlegen correspondentievriendinnen beginnen ze de relaties, maar terdoodveroordeelden zijn extreem gulzig: in de tijd die hen gegund is vanaf hun vonnis tot de dag dat ze hun dodelijke injectie krijgen, moet alles geprobeerd zijn om te overleven. Hester uit Londen (47) trouwde met een 28-jarige Apache indiaan. Tot de doodstraf veroordeeld vanwege moord op een onschuldige oude vrouw en gedecoreerd met 55 tatoeages, maar voor Hester de ideale man. Guikje (40) part-time verkoopster in een drogisterij in Amsterdam-Osdorp, wist $100.000 bij elkaar te collecteren om haar Hank, dubbele moordenaar, aan een nieuw proces te helpen. Ze spaart al haar vakantiedagen op om hem elke twee maanden op ‘Death Row’ persoonlijk een hart onder de riem te steken, terwijl haar echtgenoot en 2 kinderen thuis in Amsterdam zichzelf redden.
Controle en macht
Journaliste Sheila Isenberg verdiepte zich eveneens in deze materie. Ze deed 35 interviews voor haar boek ‘Women Who Love Men Who Kill’ en ook zij constateerde bij hen vaak een jeugd vovan misbruik, maar voegt er een verklaring aan toe. “Deze vrouwen zien het als een gelegenheid om controle en macht uit te oefenen. De mannen die achter de tralies zitten, hebben die immers niet meer over hun leven. En dat spreekt hen aan, omdat ze in het verleden onderworpen werden door hun misbruikende vader of andere mannen.”
