Je zou verwachten: na alle onthullingen over gevallen van seksueel geweld bij talentenshows, voetbalclubs en in de politiek, dat potentiële daders zich nog weleens achter de oren zullen krabben.
Maar nee, sinds baasjes en chefjes hun personeel na de pandemie hebben teruggeroepen de bedrijfsstoelen warm te komen houden in plaats van hun eigen zetels thuis, neemt ook het overschrijdend gedrag tijdens kantooruren weer toe. Wat wel positief is aan alle ‘buzz’ rond prominente geilneven is dat slachtoffers hierover minder zwijgen.
De keiharde cijfers
Seksuele intimidatie op de werkvloer kwam in 2020 ineens een stuk minder voor dan in de jaren ervoor. Maar dat was slechts een eenmalige coronadip, zo blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van TNO en CBS onder 50.000 arbeidsactieven tussen de 15 en 75 jaar. In 2021 gaven zelfs iets meer werkenden dan in de pre-coronajaren aan dat zij met ongewenst seksueel gedrag te maken kregen. Los van genderonderscheid was dit 2%, bij de vrouwen zelfs 10%. Soms was de boosdoener de baas of een collega, maar nog vaker een klant of een patiënt.
Jongeren als loslopend wild
Jonge vrouwen zijn duidelijk het kwetsbaarste. In de groep tussen 15 en 25 jaar kreeg ruim 20% ermee te maken. Het aantal jonge mannen dat tegen hun zin seksuele aandacht kreeg, ligt 5x zo laag, maar ook hier springt de leeftijdsgroep tot 25 jaar eruit. In de lijst met branches gaat de zorg met afstand aan kop. 37% van de verpleegkundigen had in het afgelopen jaar last van seksuele gedragingen van patiënten, gevolgd door supermarktmedewerkers en horecapersoneel, bij uitstek werkvelden waar veel jongeren werken.
The Voice helpt
Hebben de publiekelijke #MeToo-affaires nog niet tot beter gedrag aangezet, het goede nieuws is dat de politie vanaf het begin van dit jaar overspoeld is met meldingen en aangiftes. The Voice Of Holland doet zijn naam toch nog een beetje eer aan, want mensen die voorheen zwegen durven nu hun mond open te trekken. In het eerste kwartaal van dit jaar stapten 4000 mensen naar de politie in verband met zedendelicten, schrijft het AD. Daarbij gaat om verkrachting, aanranding, incest, ontucht met minderjarigen en het ronselen van kinderen om daar later seks mee te kunnen hebben.
Wijdverbreider dan al gevreesd
Volgens Lidewijde van Lier, zedenexpert bij de politie, laten de extra nieuwe meldingen zien dat het probleem van seksueel geweld groot is. “Veel mensen met een nare ervaring worden kennelijk geraakt door dit nieuws en willen laten weten dat wat zij ooit hebben meegemaakt ook niet oké was.” Het Landelijk Advocaten Netwerk Gewelds- & Zedenslachtoffers ervaart een zelfde trend. “The Voice heeft iets losgemaakt, meer dan in andere misbruikzaken, omdat nu personen worden beschuldigd die iedereen kent. We zien ook dat meer jongeren naar buiten treden,” aldus voorzitter Richard Korver.
Officieel aangifte doen is nog een flinke hobbel
Maar er is nog een groot verschil tussen melding doen en aangifte doen. Dat meer slachtoffers naar de politie stappen, is een goed teken. Het taboe gaat er een beetje af signaleert slachtofferadvocaat Korver. Wel noemt hij het zorgwekkend dat er verhoudingsgewijs veel minder aangiften worden gedaan. “Dan gaat er iets niet goed”, zegt hij bij EenVandaag. Het eerste zogenaamde ‘informatieve gesprek’ zou de oorzaak zijn, omdat het ontmoedigend werkt. De melder kan dan vertellen wat er is gebeurd en krijgt vervolgens te horen of een aangifte kansrijk is. De politie maakt dan een eerste inschatting of dit volgens de wet strafbaar is. Slachtoffers komen volgens Korver vaak teleurgesteld uit dat gesprek. “Ze horen bijvoorbeeld dat wat ze hebben meegemaakt geen strafbaar feit is en dat er geen onderzoeksmogelijkheden of bewijzen zijn.”
De verdachten
De toename van meldingen van grensoverschrijdend gedrag is mooi, maar de zedenafdelingen bij de politie waren reeds onderbemand. Momenteel duurt het soms wel anderhalf jaar tot een zaak daadwerkelijk onderzocht is. Soms wordt daarvan afgeweken als een voorval heel erg in de belangstelling staat en het dus het maatschappelijk belang dient om dit sneller op te pikken. Zo kwam het OM deze week reeds met een update over de zaak TVOH. Door 5 personen is inmiddels officieel aangifte gedaan van mogelijk strafbare zedenfeiten tegen in totaal 4 medewerkers van de RTL-show, die vanaf nu dus ‘verdachten’ genoemd mogen worden. De namen worden niet genoemd, maar heel Nederland weet om wie het gaat. Voor alle duidelijkheid: er liggen nu tegen 4 verdachten in totaal 7 aangiftes, 5 gerelateerd aan ‘The Voice’ en 2 los daarvan.
Gespecialiseerde slachtofferadvocaten
Nog meer positief nieuws: melders van seksueel geweld krijgen binnenkort standaard het aanbod om zich te laten bijstaan door een slachtofferadvocaat. Korver: “Als wij uitleggen waarom iets moeilijk of niet bewijsbaar is, komt dat anders binnen.” #MeToo-moe? Maak uw borst maar nat en houd uw handen thuis.
